sớm và từng thượng cẳng chân hạ cẳng tay với nàng. Việc đó xảy ra lâu
lắm rồi, từ khi vợ chết, hắn không muốn bị hôn nhân trói buộc nữa. Hắn có
một điểm yếu là hay nốc rượu, và lúc say thì hắn ở truồng mà chạy ra ngoài
đường, vừa chạy vừa hét toáng lên. Thành phố chẳng lớn gì, ai cũng trông
thấy, thật xấu hổ. Khi hắn hết say, tất cả những gì hắn nói đều được coi là
đúng, là hay. Kỳ phát lương, hắn cầm bàn tính, đeo kính lên: “Foma, của
mày bao nhiêu?” - Thưa ông Maksim Ivanovich, từ lễ Noel tôi chưa được
lĩnh, của tôi ba mươi chín rúp ạ.” - “Hừ, nhiều thế cơ à! Mày không đáng
nhận nhiều ngần ấy, tao trừ mười rúp, cho mày lĩnh hai mươi chín rúp
thôi!”. Foma im lặng. Và tất cả mọi người đều im lặng, cấm ai dám ho he.
“Tôi biết, hắn nói, nên cho thằng Foma bao nhiêu. Cái đám dân ở đây,
không thể khác được. Cái đám dân ở đây, hư hỏng hết, không có tôi thì
chúng nó chết đói ráo cả rồi. Cái đám dân ở đây ấy à, toàn bọn trộm cắp, hở
ra cái gì, chúng nó thó luôn cái ấy. Đã thế, toàn một lũ sâu rượu; có đồng
tiền nào là nướng vào quán rượu hết, ra khỏi quán là chẳng còn một xu dính
túi. Rồi thì sao? Rồi thì nó ngồi trước quán mà than vãn: “Cha mẹ ơi, sinh
con ra làm gì, để con say bí tỉ như thế này. Khi mới đẻ con ra, sao mẹ
không bóp chết con đi cho rồi, thì con đâu có sa vào cảnh nghiện ngập kia
chứ!” Đấy, như thế có phải là người hay không? Nó là thú vật, chứ không
phải là người. Trước tiên phải cải biến nó đã, rồi mới cho lĩnh tiền. Tôi biết
lúc nào có thể cho nó lĩnh.
Đấy, Maksim Ivanovich nói về dân chúng ở thành phố Afimev như
vậy đấy. Hắn nói tuy tệ hại, nhưng đúng sự thật.
Ở thành phố có một thương gia khác, nhưng chết rồi. Anh ta trẻ và
nông nổi, tính toán kém nên thua lỗ. Năm cuối cùng anh ta xoay sở đủ kiểu,
như cá trên cát, vẫn không cứu vãn được. Quan hệ giữa anh ta với Maksim
Ivanovich luôn luôn căng thẳng và anh ta mắc nợ hắn đầm đìa. Trước khi
tắt thở, anh ta còn nguyền rủa Maksim Ivanovich. Anh ta chết, để lại người
vợ còn trẻ cùng với năm đứa con lóc nhóc. Chị vợ góa chẳng có tài sản gì
đáng giá gọi là, lại một nách năm đứa con thơ chưa biết lấy gì nuôi chúng
