giẫm đạp bó hoa, vì nó quá đẹp. Sofia này, bây giờ tôi sẽ lại biến đi, song
tôi sẽ sớm quay trở lại, bởi vì hình như tôi sợ. Tôi sợ - ai có thể chữa nỗi sợ
cho tôi, tìm đâu ra một thiên thần như Sofia?… Bức tượng thánh ở chỗ các
vị là của ai vậy? À, của người quá cố, tôi nhớ rồi. Nó được truyền lại từ
mấy đời trước; ông già ấy suốt đời không rời nó; tôi nhớ, ông già dặn trao
nó cho tôi; tôi nhớ lắm chứ… hình như nó bị rạn… đưa cho tôi xem nào.
Ông cầm bức tượng thánh lên, đưa lại gần ngọn nến, ngắm kỹ nó,
nhưng chỉ cầm vài giây, rồi đặt xuống cái bàn trước mặt ông. Tôi ngạc
nhiên, song những lời lẽ của ông nói ra đầy bất ngờ, khiến tôi chưa hiểu gì
cả. Tôi chỉ nhớ tôi cảm thấy sợ hãi. Nỗi sợ hãi của mẹ tôi thì biến thành sự
ngơ ngác và đau khổ; bà thấy ông trước hết là một người bất hạnh; tựa hồ
trước đây nhiều lần ông đã nói năng lạ lùng gần như thế này. Liza không
hiểu sao bỗng tái mặt và hất hàm với tôi về phía ông. Nhưng người hoảng
sợ nhất là dì Prutkova. Bà thận trọng hỏi:
- Andrei Petrovich thân mến, ông làm sao thế?
- Chị Prutkova yêu quý ơi, tôi không biết sao tôi lại như thế này.
Nhưng chị đừng lo, tôi vẫn còn nhớ chị là Prutkova và chị rất đáng yêu. Tôi
chỉ ghé qua đây một chút thôi. Tôi muốn nói đôi lời tốt đẹp với Sofia, và tôi
đang chọn từ ngữ, mặc dù từ ngữ tràn ngập trái tim, song tôi chưa biết diễn
tả. Mà lạ thật, toàn là những từ ngữ rất lạ. Các vị biết không, hình như con
người tôi bị chia đôi, - ông nhìn chúng tôi bằng vẻ mặt hoàn toàn nghiêm
túc, hết sức cởi mở. - Đúng thế, tôi bị chia đôi trong ý nghĩ và tôi rất sợ
điều đó. Cứ như thể bên cạnh các vị còn có nửa kia của các vị vậy; bản thân
các vị thông minh và có lý trí; song cái nửa thứ hai của các vị thì chỉ muốn
làm một cái gì đó vô nghĩa, có khi là một việc làm vui vẻ; rồi đột nhiên các
vị bỗng thấy chính các vị muốn làm điều vui vẻ ấy; có trời biết để làm gì;
nghĩa là các vị không hề muốn làm như thế, các vị chống cự bằng mọi
cách. Tôi biết có một vị bác sĩ, giữa lúc thực hiện lễ tang cha mình ở nhà
thờ, tự dưng anh ta lại huýt sáo. Đúng là hôm nay tôi sợ đến dự đám tang,
bởi vì tự dưng tôi tin rằng rất có thể đột nhiên tôi lại huýt sáo hoặc cười phá
