tính để viết bài cho một tạp chí. Hiện Vasin đã đi tỉnh X, còn bố dượng anh
ta, Stebelkov, thì vẫn ngồi tù vì cái tội của ông ta nghe đâu càng điều tra
càng rối rắm. Liza nghe nhắc đến Vasin thì mỉm cười rất lạ, thậm chí nhận
xét rằng chắc chắn sẽ phải như vậy thôi. Nhưng nó rõ ràng tất nhiên hài
lòng rằng lời khai của công tước Sokolsky quá cố không hề làm hại Vasin,
về Dergachev và mấy người khác thì tôi không có tin gì để nói.
Tôi đã kể xong. Có bạn đọc nào đó muốn biết “ý tưởng” của tôi biến
đâu mất rồi, cuộc sống mới bắt đầu đối với tôi là như thế nào mà tôi nói có
vẻ bí ẩn vậy? Nhưng cuộc sống mới kia, con đường mới mở ra trước tôi kia
chính là “ý tưởng” của tôi, cái ý tưởng vốn có, song đã mang diện mạo
hoàn toàn khác, thành thử không thể nhận ra nó được nữa. Nó không thể đi
vào “Nhật ký” của tôi, bởi vì đó là cái khác hẳn. Cuộc sống cũ đã qua đi
hẳn, cuộc sống mới chỉ vừa bắt đầu. Song tôi cần nói thêm: dì Prutkova,
người bạn thân chân tình của tôi, hầu như ngày ngày khuyên tôi mau chóng
đi học đại học. “Học xong, cháu muốn nghĩ ra cái gì thì nghĩ, còn bây giờ
phải học đại học đã”. Thú thật, tôi luôn luôn suy nghĩ về lời khuyên của dì,
nhưng tôi chưa biết quyết định ra sao. Trong khi, tôi nói với dì, tôi thậm chí
không có quyền học hành, bởi tôi phải đi làm để nuôi mẹ tôi và Liza;
nhưng dì bảo việc đó đã có tiền của dì, và dì đủ tiền cho suốt thời gian tôi
học đại học. Cuối cùng tôi quyết định hỏi ý kiến một người. Nhìn quanh
mình, tôi cẩn thận lựa chọn người ấy - đó là Nikolai Semenovich, chồng
của Maria Ivanovna, người từng dạy dỗ tôi ở Mạc Tư Khoa. Không phải tôi
quá cần lời khuyên, mà chẳng qua tôi muốn nghe ý kiến của một người xa
lạ, thậm chí hơi ích kỷ, lạnh lùng, nhưng hiển nhiên rất thông minh, là
Nikolai Semenovich. Tôi gửi cho ông toàn bộ bản thảo của tôi, đề nghị giữ
bí mật, bởi vì tôi chưa cho bất cứ ai xem, nhất là dì Prutkova. Bản thảo
được gửi trả lại cho tôi sau hai tuần, kèm theo một bức thư khá dài. Tôi xin
trích một số câu từ bức thư ấy vì thấy chúng giống quan điểm của tôi và có
tính chất giải thích. Sau đây là một số câu trích.
“… Arkady Makarovich thân mến khó quên, chưa bao giờ cậu sử
dụng thời gian rảnh rỗi hữu ích hơn khi viết lại cuốn “Nhật ký” này! Cậu,
