như người ta quen nói, đã điểm lại một cách có ý thức những bước đi đầu
tiên, sôi nổi và mạo hiểm, những bước chập chững vào đời của cậu. Tôi tin
chắc rằng qua việc trình bày này, cậu quả thực đã có dịp “giáo dục lại bản
thân”, như cậu nói. Tất nhiên tôi không dám góp ý gì với cậu, mặc dù mỗi
dòng đều gợi nên suy ngẫm… Ví dụ cái việc cậu kiên trì cất giữ trong
người lâu như thế “bức thư kia”. Nhưng đó là một trong hàng trăm nhận xét
mà tôi mạo muội nêu ra. Tôi cũng đánh giá cao việc cậu thổ lộ với một
mình tôi “bí mật ý tưởng” của cậu, theo cách nói của cậu. Song tôi phải
cương quyết từ chối phát biểu ý kiến về ý tưởng đó theo đề nghị của cậu;
một là thư không thể chứa hết; hai là bản thân tôi chưa chuẩn bị để trả lời,
tôi còn phải suy nghĩ cẩn thận. Tôi chỉ tạm nhận xét rằng “ý tưởng” của cậu
rất độc đáo, trong khi thanh niên thế hệ hiện thời phần đông chạy theo
những ý tưởng thực dụng, có sẵn, số lượng ý tưởng cũng không nhiều và
thường thường khá nguy hiểm. Ví dụ, “ý tưởng” của cậu sẽ bảo vệ cho cậu,
chí ít một thời gian, không sa vào ý tưởng của những người như nhóm
Dergachev, rõ ràng không được độc đáo như ý tưởng của cậu. Cuối cùng,
tôi hoàn toàn đồng ý với ý kiến của bà Prutkova đáng kính, một người tôi
tuy quen biết, song đến nay tôi vẫn chưa đủ khả năng đánh giá hết phẩm
chất của bà. Ý kiến của bà về việc cậu nên học đại học là rất có lợi cho cậu.
Khoa học và cuộc sống trong vòng ba, bốn năm nhất định sẽ mở ra chân
trời rộng lớn hơn cho các ý tưởng và khát vọng của cậu; và nếu học xong
cậu vẫn muốn trở lại với “ý tưởng” của mình, thì chẳng gì có thể cản trở
việc đó.
Bây giờ xin phép cho tôi, không phải theo đề nghị của cậu, được trình
bày một vài ý nghĩ và ấn tượng nảy sinh trong trí óc và tâm hồn tôi khi đọc
những dòng ghi chép tâm sự của cậu. Phải, tôi đồng ý với Andrei Petrovich
rằng quả là đáng lo ngại về cậu và sự tách mình biệt lập của cậu. Số thanh
niên như cậu không ít, và họ có nguy cơ phát triển theo hướng xấu đi - hoặc
im lặng luồn cúi, hoặc mong muốn hỗn loạn. Cái mong muốn hỗn loạn
thường thường xảy ra vì khát vọng trật tự và “tử tế” (tôi dùng từ ngữ của
cậu). Tuổi trẻ trong sáng bởi vì nó là tuổi trẻ. Có lẽ các cơn bồng bột mất trí
