hoạch định và nền kinh tế theo hướng thị trường tự do là hai lực lượng đối
kháng nhau. Đặng Tiểu Bình lại cho rằng nhiều yếu tố trong cả hai hệ thống này
có thể hòa hợp được với nhau. Ông khẳng định “thật là sai lầm khi nuôi dưỡng
một ý nghĩ cho rằng nền kinh tế thị trường chỉ tồn tại trong xã hội tư bản, rằng
chỉ có duy nhất một nền kinh tế thị trường “tư bản chủ nghĩa”. Tại sao chúng ta
không thể phát triển một nền kinh tế thị trường dưới chế độ xã hội chủ nghĩa?
Phát triển một nền kinh tế thị trường không có nghĩa là thực hành xây dựng tư
bản chủ nghĩa”.
Đặng Tiểu Bình hướng tới xây dựng một điều gì đó mới mẻ:
một nền kinh tế có khả năng hòa hợp lý tưởng chủ nghĩa cộng sản với phương
thức thị trường tự do. Nói với Đảng Cộng sản Trung Quốc năm 1982, ông nhấn
mạnh: “Chúng ta cần phải hợp nhất chân lý phổ quát trên toàn thế giới của chủ
nghĩa Mác với thực tế cụ thể của Trung Quốc, cần tiên phong mở một con
đường cho riêng chúng ta và xây dựng một nền xã hội chủ nghĩa mang màu sắc
Trung Quốc.”
Đặng Tiểu Bình bắt tay thực hiện một cuộc thử nghiệm vĩ đại,
một cuộc thử nghiệm mà ngay tại thời điểm đó chỉ cho thấy một tương lai
không chắc chắn.
***
NHữNG CảI CÁCH của Đặng Tiểu Bình không đến với ông một cách hoàn
toàn bất ngờ. Những ý tưởng mà Đặng Tiểu Bình trình bày vào cuối những năm
1970 đã theo ông suốt vài chục năm. Chúng là kết quả của gần 60 năm trải
nghiệm thực tế trong Đảng Cộng sản.
Đặng Tiểu Bình sinh ngày 21/8/1904 tại thôn Bài Phường, xã Hiệp Hưng,
huyện Quảng An của tỉnh Tứ Xuyên thuộc miền tây xa xôi của Trung Quốc.
Người con gái tên Đặng Dung của ông đã mô tả vùng đất đó là chốn “khỉ ho cò
gáy”. Ngôi nhà của gia đình Đặng Tiểu Bình rất đơn sơ với tường gỗ, mái ngói.
Gia đình ông nuôi ngỗng dữ để chúng canh nhà.
Dù vậy, Đặng Tiểu Bình
vẫn được hưởng điều kiện sống sung sướng hơn hầu hết những người sống ở
vùng nông thôn Trung Quốc. Cha của ông là một địa chủ nhỏ, người mà nhiều
năm về sau đã cho thuê hết đất đai còn mình thì đi làm cho nhà nước. Đặng Tiểu
Bình luôn luôn có đủ cái để ăn và có một chiếc giường ấm áp để ngủ.
có khả năng tập trung vào việc học tập nên ông học hành xuất sắc. Lúc sống ở
