những người mang tư tưởng bảo thủ phát động một cuộc vận động vào cuối năm
1983 chống lại “sự đầu độc tư tưởng” từ từ len lỏi từ nước ngoài vào trong
nước. Phong trào này nhắm đến tất cả mọi thứ, từ váy ngắn mà phụ nữ trẻ ưa
thích cho đến việc quảng cáo bán hàng rầm rộ của các cửa hàng bán lẻ. Hồ Diệu
Bang và Triệu Tử Dương vô cùng lo ngại. Họ nhận thấy lực lượng đối lập Đặng
Tiểu Bình đang cố gắng phá hoại toàn bộ chương trình cải cách kinh tế bằng
cách tấn công các SEZ. Đầu năm 1984, Đặng Tiểu Bình cũng nhận thấy mình đã
đi quá xa. Có một câu chuyện kể lại con trai của Đặng Tiểu Bình là Đặng Bác
Phương (Pufang) đã cảnh báo cha mình rằng cuộc vận động chống đầu độc tư
tưởng có thể sẽ làm phá sản nỗ lực cải cách và làm suy yếu vị thế của ông. Đặng
Tiểu Bình nhanh chóng đảo ngược chiều hướng và đè bẹp cuộc vận động.
Ông cũng cho hồi phục lại cuộc tấn công của phong trào cải cách. Tháng 1 và
2/1984, Đặng Tiểu Bình thăm tất cả các đặc khu kinh tế. Khi quay trở về Bắc
Kinh, ông đã lên tiếng bảo vệ mạnh mẽ việc thử nghiệm SEZ. Ông nói với Ủy
ban Trung ương Đảng về việc ông đã bị ấn tượng mạnh đến thế nào trước năng
suất mà ông đã chứng kiến ở Thâm Quyến. “Chẳng mất nhiều thời gian để xây
dựng nên một tòa cao ốc. Các công nhân hoàn thành xong một tầng chỉ trong
vòng vài ba ngày,” Đặng Tiểu Bình nói. “Tính hiệu quả cao của họ” có được là
nhờ vào “một chế độ khen thưởng và kỷ luật công bằng”. Ông vẫn tin tưởng
chắc chắn rằng các SEZ là nhân tố then chốt quyết định sự nghiệp hiện đại hóa
của Trung Quốc. Đặng Tiểu Bình nói: “Với tư cách là nền tảng cơ sở của chính
sách mở cửa, những đặc khu kinh tế này sẽ không những có lợi cho nền kinh tế
của chúng ta và đào tạo con người của chúng ta mà còn nâng cao tầm ảnh hưởng
của chúng ta ra thế giới.” Ông đề nghị nhân rộng các chính sách của SEZ ra
nhiều khu vực khác của Trung Quốc. “Chúng ta sẽ cho phép một số khu vực trở
nên giàu có trước. Chủ nghĩa bình quân sẽ không còn hiệu lực. Đây là chính
sách chính,” Đặng Tiểu Bình nói.
Sang tháng 7, 14 thành phố duyên hải,
trong đó có các tỉnh lỵ của một vùng như Thượng Hải và Quảng Châu, đã mở
cửa chào đón đầu tư nước ngoài. Những ngày tháng Trung Quốc tự cô lập mình
đã chấm dứt.
***
