dịch là “bên bờ vực chiến tranh”, một cụm từ được sử dụng tại Nhật Bản trong
suốt giai đoạn chuẩn bị xảy ra trận chiến Trân châu cảng.
Cách nhìn từ phía Nhật thì khác. Đối với nhiều người Nhật Bản, nguồn gốc
của sự mất cân bằng thương mại và vị thế suy yếu của ngành công nghiệp Mỹ là
do lỗi của riêng Mỹ chứ không phải do hành động hiếu chiến của Nhật. Một
trong những người bày tỏ quan điểm thẳng thắn nhất về vấn đề này là chủ tịch
của công ty Sony Akio Morita. Theo ông nhìn nhận, vấn đề là các công ty Mỹ
không làm ra những sản phẩm mà người dân của chính nước họ hay người tiêu
dùng ở nơi khác trên thế giới ước muốn mua được. Morita viết: “Có rất ít thứ tại
Mỹ mà người Nhật muốn mua nhưng có rất nhiều thứ tại Nhật mà người Mỹ
muốn mua. Vấn đề là các chính trị gia Mỹ không hiểu được sự thật đơn giản
này. Không thể có chuyện chúng tôi đang bán quá nhiều;… mất cân bằng
(thương mại) nảy sinh do kết quả của những giao dịch thương mại dựa trên sở
thích.”
Thật khó để tranh cãi với lập luận của Morita nhưng những quan điểm kiểu
như vậy có rất ít tác dụng đối với nước Mỹ đang ngày càng dễ xúc động và hốt
hoảng. Bản thân Morita cũng đang ở trong tình trạng rối loạn tư tưởng.
***
AKIO MORITA THấT VọNG hớp từng ngụm trà xanh. Hôm đó, một ngày
tháng 8/1989, Ủy ban điều hành gồm 8 người của Sony vừa quyết định từ bỏ
đàm phán mua hãng phim Columbia Pictures của Hollywood. Cái giá chào bán
quá cao và ủy ban nhận thấy họ không có kinh nghiệm quản lý hãng phim này.
Tuy vậy, quyết định của ủy ban là một sự thất vọng lớn đối với Morita. Nhìn
thấy trước tầm quan trọng của “công nghiệp giải trí” đối với nền kinh tế, Morita
cho rằng Sony cần phải mở một mảng kinh doanh trong lĩnh vực này để hỗ trợ
cho hoạt động kinh doanh hàng điện tử tiêu dùng. Khi ăn tối với các nhà quản trị
sau cuộc họp, Morita đặt tách trà của mình lên bàn và nói: “Quả thực là rất tệ.
Tôi luôn mơ đến việc sở hữu một hãng phim Hollywood.” Đó là những gì Sony
cần để sang số tăng tốc. Morita có một vị thế gần như là thánh trong Sony và
những gì Morita muốn thì ông đều có. Sáng hôm sau, vụ thương lượng mua bán
