dân tộc mà ông miêu tả giống như “những con quỉ” hay “những môn đồ của tên
Tiến sĩ Goebbels
đã chết”. Trong một bài diễn văn phát biểu tại một hội nghị
Hồi giáo năm 2003, Mahathir đã nguyền rủa “người Do Thái lãnh đạo thế giới
này thông qua vai trò làm thay của người khác. Chúng xui khiến người khác
chiến đấu và chết vì chúng…”
Dù đôi lúc Mahathir có thể phát biểu như thể ông là người cực đoan nhất
trong số những lãnh đạo Hồi giáo nhưng thực ra ông không phải như vậy. Đây
chính là chỗ mà câu chuyện của Mahathir có một ý nghĩa vượt xa phạm vi châu
Á và kinh tế học. Đất nước Malaysia mà Mahathir đã tạo ra là một quốc gia
hiếm có trong thế giới Hồi giáo, một quốc gia chủ yếu theo đạo Hồi có nền kinh
tế đầy sức sống và nhãn quan mang tính quốc tế. Mahathir có thể lên án kịch liệt
phương Tây và chỉ trích chính sách đối ngoại của Mỹ nhưng ông cũng sẵn sàng
đón nhận những tư tưởng kinh tế phương Tây. Mahathir chào đón các công ty đa
quốc gia của Mỹ đến Malaysia theo một cách giống như Lý Quang Diệu của
Singapore và gắn tương lai phát triển thịnh vượng của đất nước với những xu
hướng thương mại tự do và chuyển sang sản xuất hàng hóa ở nước ngoài rồi
nhập hàng đó về phục vụ thị trường trong nước, được doanh nhân và giới chức
chính quyền Mỹ bảo vệ, tán thành. Mahathir có khả năng tách bạch quan điểm
về chính trị quốc tế của mình khỏi nhu cầu phát triển của đất nước. Kết quả là
đã hình thành nên một thứ có thể coi là nền kinh tế hiện đại nhất thế giới Hồi
giáo. Dĩ nhiên, Malaysia của Mahathir không hoàn hảo. Quan hệ giữa các cộng
đồng người Mã Lai theo đạo Hồi, người Hoa, người Ấn Độ vẫn còn căng thẳng.
Tuy nhiên, so với đại đa số các nước Hồi giáo khác, Malaysia là ngọn đuốc dẫn
đường về sự ổn định, về mức độ hiện đại hóa và về tinh thần chủ nghĩa quốc tế.
Thật là thú vị khi ngẫm nghĩ thế giới ngày nay, với nhiều cuộc xung đột tôn giáo
và phong trào khủng bố Hồi giáo, sẽ như thế nào nếu có thêm nhiều nhà lãnh
đạo Hồi giáo nữa đi theo sự dẫn dắt của Mahathir, nếu phương Tây tìm ra một
cách dung hòa được với họ giống như đã làm với Mahathir.
Điều này không có nghĩa là Mahathir được yêu mến, ngưỡng mộ cuồng nhiệt
tại Malaysia. Ông là nhân vật gây chia rẽ ở trong nước nhiều như ở quốc tế. Đối
với những người ủng hộ Mahathir, ông là “Bác sĩ M” yêu quí, là kiến trúc sư
của đất nước Malaysia hiện đại, người đã có một sự lãnh đạo mạnh mẽ cần thiết
