thuyết phục những nhà điều hành của Mitsubishi rằng nếu tham gia vào dự án
của ông, Mitsubishi sẽ giành được thị phần lớn hơn tại Malaysia so với việc họ
tự tiếp thị sản phẩm của mình được nhập vào nước này. Năm 1983, hai công ty
của Mitsubishi liên doanh với HICOM thành lập Proton. Mahathir cho rằng sự
tham gia trực tiếp của ông sẽ đảm bảo cho sự thành công của dự án. Ông giải
thích: “Chúng tôi cần một người phần nào có tiếng nói trọng lượng để thúc đẩy
ý tưởng này. Nếu đề cử những quan chức cấp thấp nào đó đảm nhận việc này,
các công ty sản xuất ô tô của Mitsubishi sẽ không làm việc với họ một cách
nghiêm túc. Với tư cách là thủ tướng, tôi có thể tiếp cận được” đúng người.
Tuy nhiên, ít có người nào ở Malaysia chia sẻ sự hào hứng của Mahathir đối
với Proton. Giới phê bình chỉ trích dự án xe hơi quốc gia và những chương trình
công nghiệp tốn kém của ông, ví đó là những thứ xa xỉ đắt tiền ít có hi vọng sinh
lời hay có khả năng cạnh tranh. Họ cho rằng thị trường nội địa của Malaysia,
với chưa đầy 14 triệu người vào năm 1980, không thể đỡ nổi một công ty xe
hơi. Những khoản trợ cấp và thuế quan cần thiết để giữ cho công ty này sống
được sẽ là trút một gánh nặng lên nền kinh tế, đặc biệt là lên khách hàng, lớn
đến nỗi xe hơi nhập khẩu từ nước ngoài vào của Malaysia còn kinh tế hơn xe
hơi sản xuất trong nước. Mahathir đối mặt với sự phản đối thậm chí ngay trong
nội các của chính ông. Thuộc cấp đứng hàng thứ hai của ông, Phó Thủ tướng
Musa Hitam đã cảnh báo Mahathir rằng hiện đang có một “mối nguy hiểm là
Nhật Bản sẽ thôn tính (Proton) nếu anh không biết cách nào để làm ra một chiếc
xe hơi.”
Mahathir phớt lờ những lời chỉ trích nhằm vào mình. Ông cho rằng Malaysia
sẽ không bao giờ có cơ hội trở thành một cường quốc kinh tế độc lập nếu nó
không phát triển những công ty giống như Proton. “Chúng ta luôn luôn được
nhắc nhở rằng mua hàng bên ngoài rẻ hơn tự mình sản xuất,” Mahathir than
phiền. “Dĩ nhiên, đây là bài tuyên truyền của các nước phát triển”. Ông không
nhìn các ngành công nghiệp nặng dưới khía cạnh thuần túy tiền bạc. Ông lập
luận những kỹ năng mới và bí quyết mà Proton sẽ tạo ra trong nền kinh tế xứng
đáng với chi phí mà có khả năng sẽ cao hơn bình thường. Mahathir có lần giải
thích: “Mua xe hơi của nước ngoài rẻ hơn nhưng có lẽ chúng ta cũng cần thiết
phải chi trả để làm ra được những chiếc xe đắt tiền hơn.”
Mahathir cũng xem
