trên đầu một đôi tai mà lại hỏi một câu như thế. Hắn bắt đầu say sưa và khe
khẽ hát. Hắn càng say sưa thì càng cao giọng hơn; tiếp đến là tay chân
múa may, nét mặt điệu bộ, thân thể vặn vẹo; và tôi bảo, tốt; đầu óc mê mẩn
rồi, và sắp diễn ra một cảnh mới nào đây; thực vậy, hắn bật lên một tràng
dài, “Tôi là một kẻ khốn khó... Thưa ngài, thưa ngài, ngài để cho em đi...
Đất hỡi, hãy tiếp nhận kho vàng của ta; hãy giữ hộ cẩn thận kho vàng cho
ta... Linh hồn của ta, linh hồn của ta, cuộc sống của ta! Đất hỡi!... Anh bạn
nhỏ đây; anh bạn nhỏ đây!... Aspettare e non venire... A Zerbina
penserete... Sempre in contrasti con te si sta...
” Hắn nhào trộn lung
tung với nhau ba chục ca khúc Italia, ca khúc Pháp, bi kịch, hài kịch, đủ
mọi loại tính cách; khi thì bằng một giọng trầm trầm, hắn xuống tận âm
phủ; khi thì gào lên và cố bắt chước giọng kim, hắn xé toang không trung
cao vời vợi, mô phỏng dáng điệu, tư thế của các nhân vật khác nhau đang
ca; hết giận dữ lại êm dịu, hết khẩn thiết lại nhạo báng. Lúc này hắn là một
thiếu nữ đang khóc và hắn diễn tả mọi vẻ nũng nịu; lúc khác hắn là tu sĩ,
hắn là ông vua, hắn là bạo chúa, hắn dọa dẫm, hắn ra lệnh, hắn nổi nóng;
hắn là nô lệ, hắn tuân lệnh; hắn dịu đi, hắn buồn rầu, hắn than vãn, hắn
cười; chẳng bao giờ sai giọng, sai nhịp, sai nghĩa các ngôn từ và sắc thái
của ca khúc. Tất cả những tay đẩy gõ đều đã rời các bàn cờ và quây quần
xung quanh hắn. Các cửa sổ của tiệm giải khát, phía bên ngoài, đều chật
ních những khách qua đường thấy ồn ào, dừng lại xem. Người ta phá lên
cười tưởng chừng làm nứt toác cả trần nhà. Còn hắn không nhận thấy gì
hết; hắn tiếp tục say sưa như bị ma ám, gần gần như lên cơn điên đến mức
ta chẳng dám chắc hắn có tỉnh lại được không, hay sẽ phải tống hắn lên
một cỗ xe ngựa và chở thẳng đến Les Petites-Maisons. Khi ca một đoạn
trong Những lời than vãn của Jommelli
, hắn lặp đi lặp lại những chỗ
hay nhất của từng khúc một cách chính xác, chân thực và nhiệt thành
không thể tin được; khi đến khúc diễn xướng bắt buộc
rất hay trong đó
nhà tiên tri diễn tả cảnh tiêu điều của Jérusalem, hắn khóc sướt mướt,
khiến tất cả mọi người đều chảy nước mắt. Trong đó có đủ thứ. Nào là vẻ
thanh nhã của ca khúc, nào là cái mạnh mẽ của sức diễn tả; nào là nỗi đau
