nói với ông như vậy. Nếu cháu có nhiều vàng, thì cháu sẽ chẳng thiếu gì
hết, kể cả lòng tôn trọng và sự kính nể của ông.
TÔI
Có thể là anh bạn lầm đấy.
HẤN
Hoặc cháu sẽ chẳng cần đến những thứ đó, như bao người khác.
Trong tất cả những điều ấy có nhiều điều người ta nghĩ, người ta làm
theo, nhưng người ta không nói ra. Quả thực đấy là chỗ khác nhau rõ rệt
nhất giữa anh chàng của tôi và số đông những kẻ xung quanh chúng ta.
Hắn thú nhận những thói hư tật xấu hắn có, mà những kẻ khác cũng có,
nhưng hắn không đạo đức giả. Hắn khả ố không hơn không kém so với họ;
duy có điều hắn thẳng thắn hơn và nhất quán hơn, và đôi khi sâu sắc trong
sự hư hỏng của mình. Tôi run sợ cho tương lai con hắn được một ông thầy
như thế dạy bảo. Chắc chắn là theo những ý tưởng giáo dục mô phỏng sít
sao phong hóa của chúng ta như thế, nó sẽ đi xa, trừ phi được sớm chặn lại
ở dọc đường.
HẮN
Ồ ông đừng sợ gì cả, hắn bảo tôi. Điều quan trọng nhất, điểm khó
khăn nhất mà một người cha tốt nhất thiết phải bám lấy, không phải là đem
đến cho con mình những thói hư tật xấu để bồi bổ cho con, những điều lố
lăng để làm cho con trở nên quý hiếm đối với các bậc quyền thế; thiên hạ ai
nấy đều làm như vậy, nếu không thành hệ thống như tôi, thì ít ra cũng là
bằng tấm gương và bằng bài học, mà là chỉ ra cho con thấy mức độ chính
xác đến đâu là vừa, nghệ thuật để lẩn tránh hổ thẹn, ô nhục và luật pháp,
đấy là những âm điệu nghịch tai trong hòa âm xã hội cần phải biết bố trí,
chuẩn bị và cứu vãn. Chẳng gì nhạt nhẽo bằng một dãy những hợp âm hoàn
