loại rượu tuyệt hảo, những loại cà phê tuyệt hảo, đã có những chuyến du
ngoạn; và ông thấy là tôi thông hiểu đấy chứ. Ông cười. Nhưng ông cứ để
tôi nói. Ông ấy chắc là đã đối xử tốt với mọi người xung quanh hơn.
TÔI
Đúng quá đi rồi; miễn rằng ông ấy không sử dụng một cách bất lương
sự giàu có mà ông ấy đã kiếm được bằng sự buôn bán chính đáng; miễn
rằng ông ấy đã xua khỏi nhà mình tất cả những tay cờ bạc kia; tất cả những
kẻ ăn bám kia, tất cả những gã nịnh bợ nhạt nhẽo kia, tất cả những đứa lười
nhác kia, tất cả những đứa hư đốn vô dụng kia; và miễn rằng ông ấy đã sai
các nhân viên bán hàng của mình dùng gậy phang cho chết cái thằng cha
đon đả giúp đỡ các ông chồng đổi món để khỏi ngán cảnh sống chung quen
thuộc với các bà vợ của mình.
HẮN
Phang cho chết! Thưa ông, phang cho chết! Người ta không phang cho
chết ai cả trong một thành phố quy củ. Đó là một nghề lương thiện. Lắm
người can dự vào đấy, kể cả số có vai vế. Mà ông định bảo người ta dùng
tiền vào việc quái quỷ gì, nếu không phải là để có tiệc tùng thịnh soạn,
khách khứa giao du, rượu ngon, gái đẹp, thú vui đủ sắc thái, tiêu khiển đủ
mọi loại. Tôi thích là một thằng đói rách hơn là có lắm tiền nhiều của mà
lại chẳng được hưởng thụ chút gì. Nhưng thôi chúng ta trở lại với Racine.
Con người ấy chỉ tốt với những kẻ không quen biết, và với thời đại mà ông
ấy không còn nữa.
TÔI
Đồng ý. Nhưng anh bạn hãy cân nhắc điều hơn lẽ thiệt. Sau đây nghìn
năm nữa, ông ấy sẽ vẫn làm cho người ta rơi lệ, ông ấy sẽ vẫn được thiên
hạ ngưỡng mộ. Ở tất cả mọi miền trên trái đất, ông ấy sẽ vẫn khơi gợi lòng
nhân ái, lòng trắc ẩn, tình âu yếm; thiên hạ sẽ vẫn hỏi ông ấy là ai, là dân
