đấy mách bảo tôi như vậy, tôi phải thừa nhận điều này. Tôi chưa bao giờ
nghe thiên hạ khen ngợi một ai đó mà lời tán tụng chẳng làm tôi âm thầm
tức tối. Tôi ghen ghét. Khi tôi được biết về một vết nhơ nào đấy trong đời
tư của họ, tôi thích thú lắng nghe. Điều đó làm cho chúng tôi xích gần lại
nhau: tôi chịu đựng dễ dàng hơn tình trạng tầm thường của tôi. Tôi tự nhủ:
đúng là mi chẳng bao giờ viết ra được Mahomet
; nhưng cũng chẳng viết
ra lời tán tụng Maupéou
. Vậy là tôi đã, vậy là tôi vẫn bực bội vì mình
tầm thường. Đúng thế, đúng thế, tôi tầm thường và bực bội. Tôi chưa bao
giờ nghe người ta chơi phần dạo đầu của vở Ấn Độ hào hoa
; chưa bao
giờ nghe hát, Những vực Ténare sâu thăm thẳm, Đêm, Đêm dài vô cùng vô
tận, mà không đau đớn tự nhủ: mi sẽ chẳng bao giờ làm được như thế. Thế
là tôi đã ghen với ông bác tôi; và nếu lúc qua đời
, ông ấy đã có trong cặp
vài nhạc khúc dương cầm tuyệt tác, chắc tôi đã không đắn đo cứ yên phận
mình, hay là ông ấy.
TÔI
Nếu anh bạn chỉ buồn phiền về chuyện đó, thì chuyện đó chẳng đáng
để buồn phiền quá lắm.
HẮN
Có gì đâu. Đó là những khoảnh khắc đã qua đi rồi.
Rồi hắn lại ca phần dạo đầu vởẤn Độ hào hoa, và khúc ca Những vực
sâu thăm thẳm; rồi hắn nói thêm:
Ở đấy có cái gì đó trò chuyện với tôi và bảo tôi: Rameau ơi, chắc hẳn
mày rất muốn là mình đã làm ra được hai khúc ca ấy; nếu mày đã làm được
hai khúc ca ấy, mày rất có thể làm được hai khúc ca khác; và khi mày đã
làm được một số nhạc khúc, mày được diễn, mày được ca ở khắp nơi; khi
mày bước đi, mày có cái đầu ngẩng cao; lương tâm chứng giám cho bản
thân mày về tài năng của chính mày; thiên hạ chỉ trỏ mày. Người ta bảo,
