phu nhân De La Marck
theo nghĩa đen và theo nghĩa bóng; và thực tình
mà nói, nghĩa đen và nghĩa bóng trường hợp ấy tôi đều chẳng ưa như nhau.
TÔI
Nếu phương sách tôi gợi ý cho anh bạn không thích hợp với anh bạn;
thì anh bạn hãy có dũng cảm mà chịu đói rách.
HẮN
Chịu đói rách thì gay go lắm, trong khi có khối đứa giàu có ngu ngốc
mà người ta có thể ăn bám sống nhờ. Với lại, khinh bỉ bản thân mình, điều
đó chịu làm sao nổi.
TÔI
Anh bạn cũng biết đến ý thức đó ư?
HẮN
Có, tôi biết; đã bao lần, tôi tự nhủ: Thế nào, Rameau, có mười ngàn
bàn ăn thịnh soạn ở Paris, mỗi bàn mười lăm hoặc hai chục suất, mà chẳng
có lấy một suất cho mày! Có những hầu bao đầy vàng trút sang bên phải và
bên trái, mà mày chẳng vớ lấy được một đồng! Hàng nghìn đứa khôn lỏi
chẳng có tài cán, chẳng có năng lực; hàng ngàn cô ả chẳng có nhan sắc,
hàng ngàn kẻ xoay xở tầm thường có quần có áo xênh xang, còn mày thì sẽ
trần như nhộng mà đi ư? Mà mày ngốc nghếch đến mức đó ư? Chẳng lẽ
mày không biết nói dối, thề thốt, bội thề, hứa hẹn, giữ lời hoặc thất hứa như
một thằng khác ư? Chẳng lẽ mày không biết bò đi bằng bốn chân như một
thằng khác ư? Chẳng lẽ mày không biết tiếp tay cho trò ngoại tình của các
bà, và chuyển thư tình của các ông lớn như một thằng khác ư? Chẳng lẽ
mày không biết xúi bẩy chàng thanh niên kia tỏ tình với cô nàng, và thuyết
phục cô nàng lắng nghe anh ta, như một thằng khác ư? Chẳng lẽ mày
không biết ton hót cho một cô gái con nhà lành của chúng ta nghe ra hay
