tựa như các loài cá nước sâu suốt đời vô phương nhận thức nỗi sợ đuối
nước. Sự vững tâm ấy, thứ nghệ thuật bơi lội ấy, họ có, tôi nghĩ, do chỗ gìn
giữ được một tri thức mà ta đã thất truyền từ tổ tiên xa xưa; trong số năm
châu, châu Phi là chốn sẽ dạy nó cho bạn: rằng thần linh và quỷ dữ chỉ là
một, đó là đấng linh thiêng đời đời, không phải có hai mà chỉ có một đấng
tối thượng tự thân mà có, và người bản xứ không lẫn lộn Ba Ngôi cũng như
phân chia linh thể của Ba Ngôi
Bằng các chuyến đi săn, hay thông qua lao động nơi đồn điền, mối dây liên
hệ giữa tôi và những người bản địa được tạo dựng và phát triển thành quan
hệ cá nhân bền vững. Chúng tôi là bạn tốt của nhau. Tôi chấp nhận thực tế
chẳng bao giờ biết rõ hay hiểu họ ngọn ngành trong khi họ lại thông tỏ về
tôi và biết các quyết định của tôi trước cả thời điểm tôi đi đến những quyết
định ấy. Có dạo tôi sở hữu một trang trại nhỏ ở Gil-Gil
, sống trong lều, di
chuyển giữa chỗ đó và đồn điền Ngong
bằng tàu hỏa. Ở Gil-Gil, lắm bận
lúc trời chớm mưa, tôi thình lình quyết định quay về nhà. Vậy mà lúc tới
Kikuyu, ga tàu cách đồn điền mươi dặm, đã có một người của tôi ở đó cùng
con la cho tôi cưỡi. Khi được hỏi do đâu biết tôi sẽ về, họ nhìn tránh qua
phía khác, vẻ lúng túng ngỡ như hốt hoảng hay ngao ngán, tựa thái độ ở
chúng ta nếu bị một người điếc đặc khăng khăng đòi cắt nghĩa một bản giao
hưởng.
Khi một người bản xứ cảm thấy an toàn lúc ở bên ta, chẳng còn nơm nớp
về các cử động đột ngột hay tiếng ồn bất chợt ta gây ra, họ sẽ chuyện trò
cởi mở hơn nhiều so với giữa người châu Âu với nhau. Dẫu chưa đáng tin
hoàn toàn, nhưng nhìn chung họ khá thành thực. Sở hữu một danh thơm,
tức có uy tín, là điều cực kì hệ trọng trong thế giới người bản xứ. Dường
như họ đã cùng nhau, tại một thời điểm nào đó, đánh giá về bạn, và kết luận
khi ấy sau này sẽ không được xem xét lại.
Đôi khi cuộc sống ở đồn điền thật hiu quạnh, và trong tĩnh mịch của đêm
đen khi từng phút, từng phút thời gian trôi qua trên chiếc đồng hồ treo
tường và cùng với đó từng giọt, từng giọt sống như đang chảy khỏi bạn,
