Khó khăn thực sự của chúng tôi là thiếu vốn, bởi nguồn tài chính đã khánh
kiệt từ trước khi tôi tiếp quản đồn điền. Chúng tôi vô lực thực hiện bất kì
biện pháp canh tân cơ bản nào, chỉ có thể tay làm hàm nhai và trong những
năm cuối, kiểu sống này trở thành chuyện bình thường ở đồn điền.
Tôi nghĩ, nếu xông xênh, chúng tôi sẽ từ bỏ ngành cà phê, chặt sạch cây cà
phê và gây rừng trên đất của mình. Ở châu Phi cây cối lớn mau như thổi,
trong vòng mươi năm bạn sẽ có thể bước khoan khoái dưới những hàng
bạch đàn xanh rờn vươn cao, hay cây keo, mấy loại cây bạn đã tự mình,
giữa trời mưa, mang chúng đựng trong hộp, mỗi hộp một tá, từ vườn ươm
ra. Tôi nghĩ gỗ xây dựng hay củi đun đều dễ tiêu thụ và được giá tại chợ
Nairobi. Trồng cây là công việc cao quý mà nhiều năm sau hồi tưởng lại
bạn vẫn thấy hài lòng. Khi xưa đồn điền từng có những cánh rừng tự nhiên
rộng lớn, nhưng thật đáng buồn đã bị đem bán cho người Ấn đốn hạ từ
trước khi tôi tiếp quản. Bản thân tôi, trong những năm tháng lao đao, đã
phải đốn cây mọc quanh xưởng máy làm nhiên liệu cho động cơ hơi nước,
và khoảnh rừng đó, với những thân cây cao vút cùng bóng râm xanh mát cứ
ám ảnh tôi hoài; trong đời chưa thứ gì làm tôi hối tiếc nhiều bằng việc chặt
hạ chúng. Lâu lâu, mỗi dịp điều kiện cho phép, tôi lại bỏ công trồng bạch
đàn vào chỗ đất trống song cũng chẳng được bao lăm. Cứ đà ấy, sẽ mất độ
năm mươi năm trước khi tôi phủ xanh được hàng trăm hàng ngàn mẫu Anh,
biến đồn điền thành một khu rừng rì rào ca hát, được vận hành theo khoa
học, với một xưởng cưa bên sông. Dẫu thế, lưu dân đồn điền, những người
vốn có quan niệm về thời gian khác với dân da trắng, vẫn trông đợi đầy hi
vọng thời kì ai nấy đều dư thừa củi đốt - như hồi xưa - khai thác từ cánh
rừng mà tôi sẽ sớm trồng.
Tôi cũng có nhiều kế hoạch chăn thả gia súc và lập xưởng làm bơ sữa tại
đồn điền. Chúng tôi nằm trong vùng có tồn tại dịch sốt bờ biển phía đông,
và nếu nuôi giống gia súc lai tạo bạn sẽ phải cho chúng nhúng qua dung
dịch khử khuẩn. Điều này khiến bạn khó cạnh tranh hơn với dân chăn nuôi
nơi không có dịch, song tôi lại ở sát Nairobi nên có thể chuyển sữa bằng ô
tô vào buổi sáng. Có dạo chúng tôi sở hữu một đàn bò lai giống, và đã xây
