Kamante tới đó cùng tôi nhưng chẳng chịu ngồi chung băng ghế với các trẻ
khác mà lánh ra xa, như cố tình nhắm mắt bịt tai từ chối học, để hả hê trước
cái khờ khạo ở những kẻ cam nguyện cho người ta lôi đến đây, và để lắng
nghe. Song trong không gian riêng tư ở căn bếp nhà, tôi bắt gặp Kamante
cóp nhặt từ trí nhớ, rất chậm chạp và ngây ngô, các chữ cái và con số quan
sát được trên tấm bảng đen lớp học. Tôi nghĩ dẫu muốn cậu cũng không thể
tới lớp cùng các học sinh khác; ngay từ những năm đầu đời ở Kamante đã
có gì đó bị lệch lạc, khóa chặt nên giờ trong mắt cậu điều bình thường
chẳng còn bình thường nữa rồi. Kamante nhận thức được nét dị biệt này ở
bản thân và với cái vĩ đại đầy kiêu ngạo nơi tâm hồn một chú lùn đích thực,
khi nhận ra bản thân khác biệt toàn thế giới, cậu liền mặc nhiên coi cả thế
giới đều méo mó.
Khôn ranh và riết róng chuyện tiền bạc, Kamante có nhiều thương vụ mua
bán dê khá khôn ngoan với những người Kikuyu khác. Cậu cũng lấy vợ
sớm, dẫu kết hôn là sự kiện tốn kém trong thế giới của họ. Cùng lúc tôi lại
nghe cậu triết lí rốt ráo và độc đáo về sự vô nghĩa của tiền. Cậu có quan
điểm kì dị về cuộc sống: làm chủ nhưng chẳng hề xem trọng nó.
Kamante không có khả năng khen ngợi. Cậu có thể thừa nhận và đánh giá
cao trí khôn loài vật, song suốt thời gian quen biết, tôi chỉ nghe cậu đề cập
với thái độ tán thưởng về đầu óc khôn ngoan của độc một người là cô gái
Somali chuyển tới sống trong đồn điền vài năm sau. Kamante dành một nụ
cười mai mỉa cho tất cả các tình huống, nhưng chủ yếu nhắm vào mọi sự tự
tin hay ba hoa khoác lác của kẻ khác. Có thiên hướng dễ sinh ác ý, dân sở
tại thường hả hê trước thất bại, hỏng hóc và điều này gây tổn thương, phẫn
nộ cho người châu Âu. Nâng thói này lên mức toàn thiện toàn mĩ hiếm
thấy, thậm chí thành một kiểu tự trào chẳng lẫn vào đâu, Kamante thích thú
trước những nỗi thất vọng và tai họa của bản thân, gần hệt như của kẻ khác.
Tôi cũng gặp dạng tâm tính này ở các bà già bản xứ từng sưởi ấm bên bao
nhiêu đống lửa, những người có chung dòng máu với Số Mệnh, luôn thông
cảm đón nhận những trò mai mỉa từ nó, như đến từ chị em gái mình. Mỗi
