câm lặng ấy giữa thảo nguyên, có lũ cừu vây quanh, tự hồi còn bé xíu.
Những giọt nước mắt ấy khiến tôi day dứt, và khoác cho các tội lỗi đang bị
trách mắng kia một diện mạo khác, biến chúng thành ra nhỏ nhặt, làm cho
tôi chẳng còn lòng dạ nào tiếp tục đả động tới nữa. Từ một góc độ nhất
định, điều này quả có gây thất vọng. Tuy nhiên tôi vẫn tin chắc, bằng vào
sức mạnh cảm thông giữa con người với con người của hai chúng tôi, thâm
tâm Kamante biết tôi nhìn thấu những giọt nước mắt hối lỗi ấy và không
coi chúng nặng hơn giá trị của chính chúng, thực ra bản thân cậu cũng coi
đó như thứ nghi thức trước các thế lực mạnh mẽ hơn chứ chẳng phải một
trò điêu trá.
Kamante thường đề cập tới bản thân như một người Thiên Chúa giáo.
Không rõ cậu gán cho danh xưng ấy ý nghĩa gì, nhưng vài phen tôi thử dạy
giáo lí theo lối hỏi-đáp cho Kamante thì được giải thích rằng cậu cũng tin
thứ tôi tin thế nên, bởi tôi phải biết bản thân mình tin vào gì, việc truy vấn
cậu chẳng còn ý nghĩa gì nữa. Tôi nhận ra lời đáp này còn hơn một nỗ lực
lảng tránh, nó ít nhiều là một cương lĩnh hay tuyên tín cụ thể. Đã nộp mình
phục sự vị Chúa của người da trắng, Kamante xác định sẽ thực thi bất cứ
mệnh lệnh nào nhưng cậu không nguyện lãnh trách nhiệm chứng minh tính
hợp lí của cả hệ thống bởi biết đâu nó cũng vô lí như các hệ thống khác của
dân da trắng. Thi thoảng, khi có những bất đồng giữa lối cư xử của tôi và
các răn dạy ở Hội truyền giáo Scotland, nơi cậu được cải đạo, Kamante bèn
hỏi tôi bên nào phải.
Việc người bản xứ không hề mang thiên kiến là thực tế gây sửng sốt, do
chỗ bạn cứ ngỡ sẽ gặp các kiêng kị u tối ở những con người man sơ này.
Tôi tin đó là bởi họ quảng giao với các chủng tộc và bộ lạc khác nhau, và
bởi dân bản xứ Đông Phi tiếp xúc nhiều, đầu tiên là các nhà buôn ngà voi
và nô lệ xưa, rồi trong thời đại chúng ta là dân khai khẩn cùng thợ săn đại
thú người da trắng. Hầu hết người ở đây, kể cả trẻ mục đồng trong thảo
nguyên, đều từng giáp mặt đủ loại dân tứ xứ: người Anh, người Do thái,
người Boer
, người Ả Rập, người Somali gốc Ấn, người Swaheli
, người
