Masai và Kawirondo
- tất thảy đều bất đồng và cũng rất khác biệt họ, như
người đảo Sicily so với dân Eskimo vậy. Người bản xứ lịch duyệt hơn dân
khẩn hoang có gốc gác ngoại ô hay tỉnh lẻ hoặc dân truyền giáo từng lớn
lên trong một cộng đồng thuần nhất với một hệ quan điểm bất biến. Phần
nhiều những hiểu lầm giữa dân da trắng và người bản xứ phát sinh từ thực
tế này.
Việc người bản xứ coi bạn là đại diện của Thiên Chúa giáo là dạng trải
nghiệm gây nhiều thấp thỏm, hoang mang.
Một thanh niên Kikuyu tên Kitau, từ trong Khu bảo tồn Kikuyu tới làm cho
tôi. Đấy là một chàng trai hay tư lự, một gia nhân tinh ý và ân cần khiến tôi
khá hài lòng. Một ngày nọ, sau ba tháng làm việc, Kitau đề nghị tôi viết
một lá thư giới thiệu để anh đến làm cho ông bạn già Ali bin Salim, thủ
hiến vùng duyên hải, sống tại Mombasa
mà anh từng gặp tại nhà tôi.
Chẳng muốn Kitau bỏ đi lúc vừa quen việc, tôi nói sẽ tăng lương cho anh.
Không, anh ta bảo, tôi đi không phải để kiếm đồng lương cao hơn, mà bởi
không thể ở lại dược nữa. Kitau kể rằng anh đã quyết, từ hồi còn sống trong
Khu bảo tồn, là mình sẽ trở thành một người Thiên Chúa giáo hoặc Hồi
giáo, chỉ có điều chưa rõ theo đạo nào. Bởi vậy anh tới đây làm cho tôi, vì
tôi là người Thiên Chúa giáo, để sống trong nhà tôi ba tháng hầu quan sát
testude - cung cách và thói quen - của người Thiên Chúa giáo. Tiếp theo
anh sẽ đến sống ba tháng với thủ hiến Ali ở Mombasa và nghiên cứu
testude của người Hồi giáo; rồi anh ta sẽ quyết định. Thậm chí Đức Tổng
giám mục, tôi tin chắc, khi thấy những sự thật như vậy phơi bày trước mắt,
cũng sẽ phải thốt lên, hay chí ít là nghĩ, như tôi từng khi ấy: “Lạy Chúa,
Kitau ơi, lẽ ra anh phải nói điều này với tôi ngay từ dạo mới đến chứ.”
Người Hồi giáo không ăn thịt các con vật không được một người Hồi giáo
cắt cổ theo cách thức chính thống. Lề luật này thường là trở ngại trong các
chuyến đi săn dài ngày, khi bạn chỉ mang theo được một lượng nhỏ nhu yếu
phẩm, còn thực phẩm cho người làm phải dựa vào nguồn thịt thú bắn được.
Khi bạn hạ gục một con linh dương, những người làm Hồi giáo sẽ phóng
