sáng và rành mạch cũng không gỡ lại được. Tôi cho rằng đấy là một tinh
thần nhiễm đầy những ý tưởng mà người ta đã nhồi cho, và đầu óc anh ta
đã quá vô tình và quá tầm thường để có thể biến chúng thành ý tưởng riêng
của mình. Chính người như thế lại được xã hội coi là một đầu óc nghiêm
chỉnh. Vẻ trang nghiêm tạo nên ba phần tư giá trị của anh ta, sự lãnh đạm
bổ sung nốt phần còn lại.
- Bức chân dung ông vẽ ra có một phần thật nhưng cũng có phần thành
kiến - indiana đáp - Ông phán quyết quá mạnh bạo về những hồ nghi mà tôi
không dám quyết, dù tôi biết anh ấy từ lúc tôi ra đời. Quả thật hiếu sót lớn
của anh ấy là thường nhìn mọi việc bằng con mắt của người khác, nhưng
tôi không phải ở trí tuệ của anh ấy, mà ở sự giáo dục. Ông cho rằng nếu
không được giáo dục thì anh ấy hoàn toàn là con số không. Tôi cho rằng
không có sự giáo dục thì anh ấy lại khá hơn. Tôi phải nói cho ông biết một
hoàn cảnh đặc biệt trong đời anh ấy, để ông hiểu rõ hơn tính cách của anh
ấy. Rủi một điều là anh ấy có một người anh trai àm cha mẹ công nhiên tỏ
ra yêu mến hơn anh ấy, người anh của Ralph có tất cả các tư chất lỗi lạc mà
anh ấy không có. Người anh học hành một cách dễ dàng, có khiếu về tất cả
các loại nghệ thuật, trí tuệ sắc sảo, mặt người anh đường nét không đều đặn
như mặt Ralph, giàu sức biểu hiện hơn. Anh ta dịu dàng, ân cần, năng nổ,
tóm lại là đáng yêu. Ralph thì trái lại, vụng về, ưu sầu, ít cởi mở. Ralph ưa
cô độc, học hâm hiểu, không tìm cách phô trương những kiến thức ít ỏi của
mình. Cha mẹ thấy anh ấy thua kém người anh như vậy, nên xử tệ với anh
ấy. Thậm chí còn lăng nhục anh ấy. Vì thế, mặc dù còn thơ bé, anh ấy đã
trở nên ủ rũ và hay mơ mộng, tính rụt rè không sao khắc phục được làm tê
liệt mọi khả năng của anh ấy. Người ta đã làm cho anh ấy ghét chính bản
thân mình. Anh ấy mất lòng tin vào cuộc đời, và từ năm mười lăm tuổi, anh
ấy đã đâm ra chán đời, ốm yếu về thể lực dưới bầu trời sương mù của nước
Anh, ốm yếu về tinh thần dưới bầu trời đầy sức sống của đảo Bourbon. Anh
ấy thường kể với tôi là có lần anh ấy đã rời khỏi nhà, quyết ý gieo mình
xuống biển. Nhưng, lúc đó ngồi trên bãi cát sỏi, tập trung mọi ý nghĩ để
thực hiện ý định ấy, anh ấy nhìn thấy tôi trên tay người vú nuôi da đen đang
