kéo đến như đi xem một buổi diễn; chúng đánh cuộc, chúng bám sát gót
bạn, chúng rất thèm khác được nhìn, được nghe. Người nào bị ngã, chúng
ném bùn và nguyền rủa người đó; kẻ yếu nhất bao giờ cũng là kẻ sai trái.
Bạn khai chiến với những thành kiến, với sự nhỏ mọn, với những thói xấu
ư? Bạn lăng nhục cá nhân chúng, bạn tấn công vào những gì mà chúng quý
nhất, bạn là kẻ quỷ quyệt và nguy hiểm. Bạn sẽ bị gọi ra tòa xử bồi thường
do đơn kiện của những người àm bạn không hề biết tên, nhưng bạn sẽ bị
buộc tội là đã có những lời ám chỉ vô lễ đối với họ. Bạn muốn tôi nói thêm
gì nữa không? Nếu bạn gặp một kẻ như thế thôi, hãy tránh dẫm lên bóng
hắn, ngay cả lúc mặt trời lặn, khi bóng người trải dài đến 30 piê. Tất cả
khoảng đất đó thuộc quyền con người tỉnh nhỏ, bạn không có quyền đặt
chân lên đó. Bạn thở không khí hắn thở là bạn gây thiệt hại cho hắn rồi, bạn
làm hại sức khỏe của hắn; bạn uống nước ở giếng của hắn là bạn làm cạn
nước; bạn buôn bán trong tỉnh của hắn là bạn làm tăng giá thực phẩm hắn
vẫn mua; bạn mời hắn thuốc lá là bạn đầu độc hắn; bạn bảo con gái hắn
đẹp, thế là bạn muốn quyến rũ con gái hắn; bạn khen ngợi đức tính của vợ
hắn thì đấy là sự mỉa mai lạnh lùng, trong thâm tâm bạn khinh người đàn
bà ấy dốt nát; nếu chẳng may bạn tìm thấy một điều gì đáng khen ở nhà
hắn, hắn sẽ không hiểu, hắn sẽ đi nói khắp nơi là bạn lăng nhục hắn. Bạn
hãy dọn vào ở trong rừng sâu, giữa lũng sâu hoang vắng. Chỉ ở đấy may
mắn lắm, những người tỉnh nhỏ mới để bạn yên.
Ngay cả sau những bức tường lớp lớp bao quanh Paris, tỉnh nhỏ vẫn
bám riết cặp vợ chồng tội nghiệp này. Những gia đình phong lưu ở Melun
và Fontainebleau đến nghỉ đông tại thủ đô và đem vào đây những lề thói
tỉnh lẻ của họ. Những bè nhóm được dựng lên xung quanh vợ chồng
Delmare, và tất cả những gì con người có thể làm được, người ta đều đem
ra thử để hạ thấp vị trí đáng trọng của hai người này. Vì thế sự bất hạnh của
họ càng tăng thêm, sự không nhân nhượng lẫn nhau giữa họ chẳng giảm đi
chút nào.
