CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 106

môi giới chứng khoán, sòng bạc ảo, quỹ tín dụng, tiệm sách, mua bán xe
hơi hay quần áo. Chỉ qua một đêm sau khi thành lập, ngay sáng hôm sau,
những dịch vụ như vậy với chi phí thành lập rất rẻ có thể cạnh tranh trên
toàn cầu. Bạn có thể đang sống trong cùng một dãy nhà với ba tiệm sách
độc lập như: Barnes & Noble, Crown Books và Borders - nhưng ngay sáng
hôm sau, bạn có thể khiến họ sập tiệm khi mở một hiệu sách của riêng,
mang tên "Borderless Books" (tiệm sách xuyên biên giới), sử dụng Internet
và đặt cho nó cái tên là Amazon.com chẳng hạn. Quả thực, Amazon.com đã
được hình thành trong bối cảnh dân chủ hóa công nghệ (máy vi tính tại
gia), dân chủ hóa tài chính (thẻ tín dụng cho mọi người) và dân chủ hóa
thông tin (Internet cho mọi người). Nó không những là một tiệm sách phục
vụ thói quen mua sách cụ thể ở từng địa phương mà còn là dịch vụ mở cửa
24/24, ai ai ở khắp các múi giờ cũng có thể vào mua.
Một khi hiện tượng như vậy xuất hiện trên đất Mỹ và lan tràn trên toàn thế
giới, nó đánh dấu khả năng trong đó bất cứ một sản phẩm hay dịch vụ nào
cũng có thể nhanh chóng biến đổi từ giai đoạn "hàng độc" - chỉ một hai nơi
sản xuất được, có giá trị gia tăng cao, mức lãi lớn - sang giai đoạn "sản xuất
hàng loạt" trở thành hàng hóa thương mại trên diện đại trà. Khái niệm đại
trà cho thấy những mặt hàng như vậy đều có thể được bất cứ nhà sản xuất
nào thực hiện - sự khác nhau là ở chỗ: ai sẽ là người sản xuất có giá thành
rẻ nhất. Biến phát minh của bạn thành một mặt hàng đại chúng kể ra cũng
có những bất lợi vì làm như thế mức lợi tức thặng dư sẽ giảm đi, bạn sẽ
phải đối phó với nhiều sự cạnh tranh mới. Giải pháp duy nhất trong trường
hợp đó là bạn phải đảm bảo cho sản phẩm hay dịch vụ của bạn rẻ nhất, bán
được nhanh nhất, bán liên tục, nếu không, bạn sẽ bị tiêu diệt.
Trong thế giới Chiến tranh Lạnh đầy những rào cản, quá trình đại trà hóa
sản phẩm khá chậm, khoảng 10 dặm/giờ, vì những rào cản từ khâu phát
minh đến khâu bán đại trà khá lớn, phần nhiều do các quốc gia đã thi hành
bế quan tỏa cảng. Trong toàn cầu hóa, quá trình này có tốc độ 110 dặm/giờ,
vì những bế quan tỏa cảng phần nhiều đã bị loại bỏ. Và vì chúng ta đang
tiến vào thời đại Internet, tốc độ của sự biến đổi từ phát minh đến thương
mại hóa trở nên nhanh hơn, có thể so sánh với tốc độ đường truyền Internet