CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 159

chính nơi đó. Và khi hệ thống thị trường tài chính mội địa và những giao
dịch tài chính quốc tế được thả nổi, thì chính những cư dân địa phương nọ
được lợi, hoán chuyển và mua ngoại tệ vào để giữ giá. Nói cách khác,
chính những nhà tài chính Mexico, nhà đầucơ Indonesia, các ngân hàng
Thái Lan đã khởi đầu những cuộc khủng hoảng làm suy yếu và phá giá
đồng nội tệ, phá trị giá các loại trái phiếu và cổ phần trong những nước này
- khiến những con thú khác trong bầy thú phản ứng giận dữ. Điều đó có lý,
vì dân địa phương, thông qua bè bạn, cha mẹ và các quan hệ làm ăn, bao
giờ cũng biết cặn kẽ chi tiết về hoàn cảnh kinh tế của đất nước mình - chính
họ là những người đi đầu trong việc bỏ đi tìm kiếm những vùng đất mới tốt
tươi hơn. Ngày nay, họ làm được điều đó một cách dễ dàng hơn - thay vì
như trước kia khi họ phải lén lút chuyển tiền, phải mở tài khoản nước ngoài
với điều kiện họ dùng tên người khác.
Richard Medlay, chuyên trách về phân tích độ mạo hiểm về chính trị và
kinh tế cho nhiều ngân hàng quốc tế và các quỹ đầu cơ, đã kể với tôi rằng
anh đã đưa ra những cảnh báo cho nhiều khách hàng về một khả năng các
thị trường và tiền tệ ở Á châu sẽ suy yếu khoảng 5 tháng trước khi cơn
khủng hoảng xảy ra tại vùng này, năm 1997. Làm được thế không phải anh
ta có tài cán gì, mà chỉ do anh biết lắng nghe từ những thành viên Á châu
của bầy thú. "Dấu hiệu đầu tiên tôi tìm thấy", Medley giải thích, "là khi
những định chế tài chính địa phương chỉ muốn mượn ngoại tệ, thay vì nội
tệ. Nếu một nhà băng Thái Lan khăng khăng không cho một thương gia
nước này mượn tiền bằng đồng baht, mà chỉ cho mượn ngoại tệ, đô-la hoặc
yên, có nghĩa là nhà băng lo lắng cho trị giá của đồng nội tệ. Bạn phải tinh
ý đối với những cử chỉ nhỏ, lác đác như vậy, vì những thông số kinh tế
chính thức ở các nước như thế rất kém chính xác và thiếu cập nhật. Trong
những nền kinh tế theo lối gia đình trị như ở Á châu, thì bao giờ tôi cũng
cho rằng, người địa phương biết nhiều hơn tôi".
Chính phủ Trung Quốc đã và đang miễn cưỡng làm cho đồng tiền nước này
có khả năng chuyển đổi hoàn toàn thành ngoại tệ, không như ở các nước
láng giềng. Không hẳn vì họ lo sợ sẽ không kiểm soát nổi mức đầu tư nước
ngoài, họ cũng sợ không kém về cái khả năng cho thấy dân chúng của họ