CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 180

những dữ liệu tôi đã sưu tầm sau nhiều năm:
Nạn vòi tiền xuất hiện ở Moskva trong năm 1995 (và 1996, 1997, 1998,
1999!), khi tội phạm lan tràn trên đường phố sau khi Liên Xô sụp đổ. Ngay
sau khi nhận phòng khách sạn Penta ở trung tâm Moskva, tôi mang tiền
xuống và hỏi nhân viên tiếp tân cho tôi thuê hộp két an toàn để giữ tiền. Tôi
không dại gì mà mang theo nhiều tiền mặt trong người khi đi lại trong
thành phố.
"Xin lỗi", nhân viên này nói. "Không còn hộp két nào trống cả. Và có một
danh sách xếp hàng chờ để thuê két sắt. Ông có muốn thì ghi tên?"
Tôi đã phải cười phá lên. Một danh sách xếp hàng chờ được dùng két sắt
giữ tiền? Nó giống như câu chọc cười trong một chuyện hài hước nhạt:
"Làm thế nào biết được bạn đang ở một thành phố nguy hiểm? Trả lời: khi
những két sắt giữ tiền của khách sạn không còn chỗ trống". Chính vì thế mà
một nhà đầu tư nước ngoài vừa mua trái phiếu của một nhà băng Nga tôi
gặp ở Moskva, đã tả cho tôi là trong nhà băng đó số nhân viên an ninh
nhiều hơn số nhân viên làm nghiệp vụ ngân hàng. Ông ta kể với tôi rằng
một chuỗi nhà hàng phương Tây vừa cử một nhóm kiểm toán viên để xem
xét tại sao chi nhánh của họ ở Moskva làm ăn rất vất vả nhưng không thấy
lãi là mấy. Nhóm này báo cáo là hầu như bất cứ nhân viên nào trong chi
nhánh đó đều dính dáng tới tệ ăn cắp vặt - đầu bếp ăn cắp bánh kẹp thịt còn
quản đốc thì đòi tiền hoa hồng.
Nạn vòi tiền ở Albania cho thấy vào năm 1997, nạn trốn thuế lan tràn tới
mức một chi nhánh bánh pizza, liên doanh giữa Albania và Mỹ đứng thứ 35
trong những công ty đóng thuế cao nhất. Cũng ở Albania, trộm cắp hoành
hành tới mức các viên chức Hoa Kỳ đóng ở đó đánh giá là khoảng 80 phần
trăm xe hơi đi trên đường là hàng ăn cắp đâu đó từ châu Âu.
Nạn vòi tiền thể hiện ở sự tham những tràn lan ở Nga, thâm nhập vào tận
các quan chức cao cấp ở Kremlin đến mức xuất hiện một chuyện vui của
người Nga. Chuyện rằng có một người đi một chiếc xe mới coóng, đến đậu
ở cổng Spassky, lối vào điện Kremlin, trong Quảng trường Đỏ. Một tay
cảnh sát đi đến và nói với người đó: "Này đừng có đâu xe ở đây. Đây là
cổng chỉ dành cho các vị lãnh đạo". Người này đáp: "Đừng lo. Tôi khóa xe