CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 193

dẫm nát cái khung ọp ẹp của nền kinh tế nước này.
Ba Lan thời hậu Liên Xô cho thấy một nền kinh tế già cỗi, nhưng khi được
cải tổ đã hồi sinh, vì các nhà đầu tư tìm thấy ở đó một sân chơi công bằng,
nơi mà những công ty làm ăn hiệu quả sẽ thắng cuộc. "Tại Nga, bạn kiếm
ra tiền không phải vì bạn làm ăn tốt, hay làm ăn đúng luật", Bill Lewis,
người đứng đầu Công ty Tư vấn McKinsey, nghiên cứu về kinh tế Nga cho
biết, "bạn kiếm ra tiền vì bạn có người bảo vệ, được hưởng ưu đãi về thuế
và được bao cấp".
Những gì xảy ra ở Đông Nam Á cũng cho thấy một phiên bản khác của
hiện tượng toàn cầu hóa sơ khai. Thái Lan, Malaysia, Hàn Quốc và
Indonesia không giống như nước Nga. Họ vốn dĩ đã có những biến tướng
sơ đẳng của phần cứng, của cái vỏ thị trường tự do. Và họ đã có những hệ
điều hành đời trước - từ DOScapital 3.0 đến 4.0. Những hệ điều hành cũ -
khi kết hợp với tiền đầu tư nội địa, cùng mức tín dụng được chính phủ hỗ
trợ, nguồn tài nguyên dồi dào và lực lượng lao động cần mẫn - đã có kết
quả tốt và tăng bình quân thu nhập trên đầu người từ 500 đô-la lên tới 5.000
đô-la. Ai cũng biết, khi sắm một chiếc máy tính đầu tiên thì hệ điều hành
nào cũng được và năng suất bao giờ cũng cao hơn là cái thời đánh máy chữ.
Nhưng rồi những hệ điều hành cũ ở các nước kể trên đã chạy chậm dần và
nhiễm căn bệnh tư bản bè phái. Tại Indonesia chẳng hạn, Bộ Tài chính đã
đứng ra quản lý gần hết các ngân hàng quốc doanh.
" Khi các nhà chính trị, người nhà của Tổng thống hay những viên chức Bộ
Tài chính đứng ra can thiệp, thì các ngân hàng cảm thấy họ bị buộc phải gia
hạn tín dụng cho những dự án họ thấy không có lãi; và chính họ đã dấu
nhẹm về những trục trặc trong thanh toán, " Shiraishi Takashi, một chuyên
gia tài chính Đông Nam Á, thuộc Đại học Kyoto nhận xét, "Các ngân hàng
tư nhân cũng phải chịu nợ xấu tồn đọng. Chức năng của họ là phục vụ
những nhóm thương nhân đã sáng lập ra họ, và khi một thành viên của
những nhóm này gặp khó khăn, thì những ngân hàng tư nhân đã ra tay giúp
đỡ bằng những khoản tín dụng nước ngoài, có mức lãi suất cao".
Khi Bầy Thú Điện Tử tăng tốc trong những năm 90, được tiếp sức khi tốc
độ máy tính tăng từ 286 lên tới loại Pentium II, chúng đã mang tới Đông