CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 316

trước sự hiếu chiến của một nhà nước (như Iraq).
Quan trọng hơn, quan tâm của các nhà nước thời nay mang tính chất đa
dạng hơn nhiều, ngày càng có thêm các chương trình nghị sự cho họ quan
tâm, hơn là chỉ chăm chăm vào lo việc họ thuộc phe nào. Trên thế giới, bạn
thấy có một gánh xiếc với năm sân khấu - trong đó các nước đang vật lộn
với những vấn đề liên quan tới hình thù, kích cỡ, chất lượng, sự bình đẳng,
tự do hoặc tổng hợp tất cả những điều đó. Trong tình hình đó, để đo đếm
quyền lực và đánh giá hay dự đoán hoạt động của các nhà nước, các nhà
phân tích phải đồng thời quan tâm đến cả năm vấn đề.
Xin phân tích từng chủ đề. Trước hết, như Michael Mandelbaum nói, một
khi chấm dứt Chiến tranh Lạnh "nhiều nước, lần đầu tiên trong vòng 50
năm, quan tâm tới hình thù của họ, nước nào là láng giềng chung biên giới
và nước nào không." Bạn có thể thấy hiện tượng này xuất hiện từ Nga, đến
Nam Tư, rồi đến Indonisia - nhiều quốc gia cố gắng phân xử ai là là người
chủ của cây Ô liu nào, trong địa bàn nào - vì chúng không còn bị Chiến
tranh Lạnh quyết định một cách cứng nhắc nữa. Những nước cảm thấy
thoải mái với hình dạng của mình thì lại có một mối quan tâm khác, trong
thời toàn cầu hóa. "Những nước khác lo về việc kích cỡ," Mandelbaum nói.
"Kích cỡ của các cơ quan nhà nước của họ." Điều này cũng áp dụng cho
toàn bộ các thành viên của Liên hiệp Tiền tệ châu Âu - những nước này
đang cắt giảm bộ máy chính phủ để cùng duy trì một đồng tiền và tồn tại
trong toàn cầu hóa. Họ biết là hình dạng của từng thành viên trong khối đã
được cố định. Giờ đây họ chú trọng vào kích thước của các chính phủ thành
viên, giảm kích cỡ để cùng mặc chiếc áo nịt nạm vàng của châu Âu liên
minh. Một số nước khác thì lo đến chất lượng của nhà nước trong toàn cầu
hóa - ví dụ Thái Lan, hàn Quốc và Brazil - tất cả, sau cuộc khủng hoảng Á
châu, đang cố gắng nâng cấp chất lượng của chính phủ và các hệ thống tài
chính, để đào tận gốc nạn tham nhũng và sự móc ngoặc trong làm ăn.
Trong khi đó có những nước khác lại chú trọng vào đạt cho được sự bình
đẳng, giải quyết cái hố ngăn cách giữa giàu và nghèo do toàn cầu hóa gây
ra. Chẳng hạn Mexico và Venezuela đang dồn sức vào chủ đề bình đẳng và
công lý - người thắng và kẻ thua trong toàn cầu hóa sẽ được chia phần như