CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 327

đi chậm lại. Đó là việc các nước cần phát triển các loại bảo vệ điện áp và
phần mềm để họ vừa có thể tận dụng lợi thế từ Bầy Thú Điện Tử vừa tránh
được khả năng bị chúng giày xéo. Trong lãnh vực văn hóa và môi trường
cũng cần làm điều tương tự. Các nước cần xây dựng cho được những công
cụ để lọc lựa về văn hóa và môi trường để họ có thể giao thiệp với bầy thú
mà không bị chúng bắt nạt và nghiền nát bản sắc văn hóa và môi trường
của họ. Nếu các nước, đặc biệt trong thế giới đang phát triển, không làm
được điều đó thì chúng ta sẽ trở nên nghèo đi. Nơi nào cũng sẽ giống nơi
nào, đâu đâu cũng dày đặc Taco Bell, KFC, và khách sạn marriott với
những siêu thị giống hệt nhau, MTV và hình tượng những nhân vật hoạt
hình Disney, phim ảnh giống nhau, âm nhạc giống nhau và Muzak, với
những vùng rừng trọc lóc và những thung lũng phủ bê tông. Lúc đó du lịch
trên thế giới sẽ giống như đến vườn thú để xem cũng từng ấy con thú mỗi
ngày - loài thú được nhồi bông.
Khi sang Bangkok hồi tháng 3/1996, tôi vẫn nghe người ta nói về vụ việc
được gọi là "Bà chúa của nạn kẹt xe."
Hôm đó bắt đầu bốn ngày nghỉ Quốc Khánh Thái Lan và mở đầu mùa mưa
ở nước này, tháng tư năm 1995. Richard Frankel, một kỹ sư về môi trường
tại Bangkok tả lại với tôi: "Đêm thứ tư, chúng tôi tính toán làm sao đưa cả
nhà, lợi dụng lúc giao thông vắng vẻ sẽ đi thoát khỏi thành phố. Chúng tôi
định lên Chiang Mai, 200 dặm về phía Bắc để nghỉ mát. Vậy là xếp đồ lên
xe, ăn uống đầy đủ và ra khỏi nhà. Kế hoạch là ra cho được con đường cao
tốc, đi qua sân bay rồi lên thẳng phía Bắc. Chúng tôi rời khỏi nhà lúc 10
giờ đêm. Trẻ con ngủ trong xe, mọi sự rất hoàn hảo - cho đến khi ra tới
đường cao tốc. Giao thông ngừng trệ suốt 60 dặm, xe cộ chỉ nhích lên ít
một. 10 giờ sáng hôm sau chúng tôi mới tới được sân bay. Một số người bỏ
xe đi bộ quay lại. Chúng tôi cũng cố gắng quay về nhà, nghỉ ở nhà."
Bangkok là điển hình chính xác nhất của những hậu quả khi một nước đang
phát triển mở cửa cho đầu tư nước ngoài nhưng không xây dựng được
những bộ lọc và bảo hiểm chống sự quá tải trong tăng trưởng. Hãy nghĩ về
sự quá tải như sau: Năm 2000, có khoảng 5,8 tỷ dân sống trên hành tinh.
Giả sử 1,5 tỷ sống lối sống gọi là toàn cầu hóa: có nghĩa là trong xã hội, họ