CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 344

Malaysia, Ivy Josiah, một người hoạt động vì nhân quyền trẻ tuổi, một lần
đã nói với tôi về tâm lý trong thế hệ của cô về điều này: "Tôi rất buồn khi
thấy những quầy có món ăn truyền thống của chúng tôi bị các chuỗi tiệm ăn
lớn như KFC, McDonald s và Chili s đè ép," cô nói. "Chúng tôi đang mất
dần bản sắc. Chúng tôi lớn lên với những quầy ăn truyền thống. Nhưng giới
trẻ hiện nay đã không như vậy. Chúng lớn lên, đến các quầy ăn truyền
thống và thấy chuột gián và nước bẩn. Đối với một đứa trẻ người Malaysia
ngày nay, niềm vui lớn nhất là được đến ăn ở một tiệm Pizza Hut. Toàn cầu
hóa tức là Mỹ hóa. Giới thượng lưu ở đây nói, "Không nên có McDonald
s," nhưng với những người dân thường ở đây thì, vì họ không được sang
Mỹ nên họ đã có Mỹ sang với họ."
Với những lý do đó thì thật ngây thơ nếu nghĩ rằng chúng ta có thể chặn
được những tay tài phiệt chủ của McDonald s hay Taco Bell, không cho họ
mở các chi nhánh ở khắp nơi trên thế giới. Chúng trở nên phổ biến vì chúng
mời mọi ngườ thưởng thức một thứ mà họ muốn. Và tuyên bố với dân
chúng các nước đang phát triển rằng họ không được có những nhà hàng đó,
vì như thế sẽ làm xấu đi cảnh đẹp hay tầm nhìn ngắm của các vị khách đến
từ các nước phát triển, thì quả thực là ngạo mạn và vô ích.
Tuy nhiên, trên phương diện văn hóa, sẽ có những mất mát - đối với cả hai
phía - khi mà những chi nhánh toàn cầu như trên mọc lên ở moị nơi, sân
bay, hay ngóc ngách vùng thôn quê. Hy vọng duy nhất - và chỉ là hy vọng -
là các nước học được cách thiết lập các hệ thống sàng lọc nhiều tầng để
phòng ngừa khả năng bị chủ nghĩa tư bản toàn cầu xô đẩy và lôi kéo. Vì với
sức mạnh và tốc độ của toàn cầu hóa ngày nay, những nền văn hóa nào
không đủ mạnh để sàng lọc, sẽ bị xóa sổ cũng giống như những loài thú
hiếm không thể thích nghi được với môi trường sống đang thay đổi.
Tôi cho rằng hệ thống sàng lọc quan trọng nhất là khả năng "địa phương
hóa" toàn cầu. Tôi định nghĩa "địa phương hóa toàn cầu" là khả năng của
một nền văn hóa, khi va chạm với một nền văn hóa mạnh mẽ khác, có thể
hấp thụ những ảnh hưởng lành mạnh để tự làm giàu giá trị của nó, nhưng
lại có thể kháng cự và cô lập những điều thực sự quái gở, không phù hợp,
để hai thứ giá trị đó đều có thể cùng được thưởng thức. Mục đích duy nhất