CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 355

tồn tại nếu như nó không còn chất kết dính và sức mạnh tự thân để làm điều
đó. Cũng giống như các loại muông thú, văn hóa ra đời, tiến hóa và bị đào
thải tự nhiên. Nhưng trong toàn cầu hóa ngày nay, đó là quá trình tiến hóa
siêu tốc độ. Không công bằng chút nào. Trong một thế giới không còn rào
cản, thậm chí những nền văn hóa năng động nhất cũng đã phải nhường
bước cho Bầy Thú Điện Tử. Văn hóa cần giúp đỡ để tồn tại, nếu không nó
sẽ bị hủy diệt với tốc độ nhanh hơn là tốc độ cho chúng tiến hóa và rồi có
khả năng chúng ta chỉ còn lại mỗi một loài vật trong vườn thú.
Tạp chí National Geographic trong ấn bản tháng 8/1999, cho biết, "Không
một thước đo nào cho cuộc khủng hoảng này tốt hơn là thước đo mức độ
các ngôn ngữ bị mất đi. Trong lịch sử đã từng tồn tại khoảng 10.000 ngôn
ngữ khác nhau. Ngày nay chỉ còn khoảng sáu ngàn ngôn ngữ đang được sử
dụng, rất nhiều trong số đó không được truyền lại cho trẻ - trên thực tế có
thể coi những ngôn ngữ đó đã chết - và chỉ còn 300 thứ tiếng được trên một
triệu người sử dụng. Và thế kỷ sau, phân nửa số ngôn ngữ, mà hiện nay
đang được dùng trên thế giới, sẽ mất đi... Đối với hệ sinh thái cũng vậy. Sự
đào thải cân đối với sự ra đời là điều bình thường. Nhưng làn sóng tiệt
chủng hiện nay do hoạt động của con người gây ra cho những loài sinh vật
là chưa từng có. Cũng tương tự, ngôn ngữ, văn hóa và các giống động thực
vật đã và đang tiến hóa. Nhưng các loại ngôn ngữ ngày nay đang mất dần
với tốc độ cao trông thấy, trong chu kỳ một hay hai thế hệ. "Khi chúng ta
mất đi một thứ tiếng, thì không khác gì điện Louvre bị ném một trái bom,"
Ken Hale thuộc Học viện Kỹ thuật Massachusetts, than vãn. Khi ngôn ngữ
mất đi thì văn hóa cũng bị diệt vong. Thế giới sẽ trở thành một nơi tẻ nhạt,
nơi chúng ta hy sinh đi những tri thức xưa hiếm, những thành tựu mà cả
ngàn năm mới có được."
Không ai hiểu được điều đó kỹ hơn James Wolfensohn, Chủ tịch Ngân
hàng Thế giới. Ông ta kể với tôi về một chuyến đi sang Guatemala không
lâu sau khi nhậm chức. "Tôi lúc đó đang ở vùng cao nguyên và gặp những
già làng của bộ tộc Maya. Đó là một làng nghèo đói, mọi thứ đều thiếu
thốn. Dân chúng không có tài sản gì cả. Chúng tôi đến đó để xem xét có thể
giúp đỡ họ về giáo dục và y tế. Và giáo dục là chủ đề mà người dân ở đó