CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 38

tin bất đối xứng. Người trao đổi thành công là người biết mỡ lợn được bán
giá 1 đô-la một cân ở Chicago, và 1,5 đô-la một cân ở New York, vậy anh
ta sẽ mua mỡ lợn từ Chicago bán ở New York. Người ta có thể trao đổi trên
thương trường và người ta cũng có thể trao đổi như vậy trong văn học.
Chuyện xưa về Jose Ortega y Gasset, một nhà văn nổi tiếng người Tây Ban
Nha, kể rằng ông ta "mua thông tin với giá rẻ ở London và bán chúng với
giá cao hơn ở Tây Ban Nha". Nhà văn này đã từng lê la ở các phòng khách
lớn ở London, thu thập các câu chuyện, các kiến giải rồi dịch chúng sang
tiếng Tây Ban Nha cho những độc giả Tây Ban Nha ở quê nhà. Nhưng dù
anh là người buôn mỡ lợn hay buôn kiến thức, chìa khóa thành công là ở
chỗ anh ta có một mạng lưới các tay trong thạo tin, rồi chắt lọc thông tin
theo hướng làm ra lãi.
Ngày nay, hơn bao giờ hết, ranh giới truyền thống giữa chính trị, văn hóa,
công nghệ, tài chính, an ninh quốc gia và hệ sinh thái đang dần mờ nhạt đi.
Bạn thường không thể giải thích về một mặt mà không đề cập tới những
mặt khác, và cũng không thể giải thích được toàn cục nếu không nhìn được
tất cả các mặt. Cho nên, để trở thành một nhà phân tích và ký giả tin đối
ngoại, mỗi người đều cần phải trao đổi thông tin từ nhiều nguồn có cái nhìn
khác nhau, chắp nối chúng lại để dệt nên một bức tranh toàn cảnh thế giới.
Nếu chỉ nhìn từ một hướng, người ta sẽ không thể vẽ được một bức tranh
toàn cảnh. Đó là cốt lõi của "trao đổi thông tin." Trong một thế giới có
những liên hệ chặt chẽ tương hỗ, thì khả năng phân tích những mối quan
hệ, điền vào những chỗ trống, chính là giá trị gia tăng nhà báo tạo ra. Nếu
không nhìn thấy những mối liên hệ thì bạn sẽ không nhìn thấy thế giới.
Ước gì tôi có thể hiểu được điều này khi mới bước vào nghề báo. Tôi tìm ra
được chân lý này chỉ do tình cờ, những thay đổi trong đời làm báo buộc tôi
phải tìm thêm cho mình những lăng kính mới, vả lại cũng là để sống sót
trong nghề. Xin kể lại sau đây câu chuyện của tôi:
Tôi bắt đầu nghề báo như một phóng viên thiếu hiểu biết nhất. Trong suốt
thập niên đầu tiên trong nghề, tôi tường thuật "Cuộc chiến lớn nhất giữa
những sắc tộc" - xung đột Israel-Ả Rập, đầu tiên từ Beirut, rồi sau đó đến
Jerusalem, Israel. Trong những ngày đó, báo chí đối với tôi cơ bản là một