CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 52

Nhưng dẫu cây Ô liu thiết yếu đối với bản ngã của chúng ta, chúng ta cứ
khư khư bám lấy nó thì có thể khiến chúng ta xây dựng bản sắc, các mối
quan hệ và cộng đồng dựa trên việc tận diệt các cộng đồng khác. Và một
khi sự lạm dụng đó trở nên không kiểm soát được, tựa như phái Quốc Xã ở
Đức, hay như giáo phái giết người Aum Shinrikyo ở Nhật Bản hay người
Serbia ở Nam Tư, thì diệt chủng xảy ra.
Xung đột giữa người Serb và Hồi giáo, giữa người Do Thái và người
Palestine, người Armenians và Azeris về sở hữu cây Ô liu, thật khốc liệt,
chính vì để trả lời cho câu hỏi ai là người được cắm rễ và sinh sống trên
quê hương, và ai là người không được phép làm điều đó. Lô gíc trong các
cuộc xung đột nói trên là: tôi phải kiểm soát cây Ô liu này, vì nếu để cho kẻ
kia chiếm được nó thì tôi sẽ bị nó thống trị cả về kinh tế lẫn chính trị, và
ngay cả cảm giác quê hương sẽ biến mất. Tôi sẽ không bao giờ có thể cởi
giày ngồi nghỉ. Không gì có thể làm cho người ta điên khùng bằng việc bị
người khác chiếm mất nhà cửa và cướp mất bản sắc. Để giữ gìn bản sắc,
con người có thể chết, chém giết, hát hò, làm thơ hay viết tiểu thuyết. Vì
nếu không còn quê hương và bản sắc, cuộc đời sẽ bị mất gốc và khô cằn.
Và sống đời sống của một cây rong biển thì thà chết còn hơn.
Vậy còn chiếc xe hơi Lexus! Nó nói lên điều gì? Nó đại diện cho động lực
không kém phần quyết định của nhân loại - động lực tồn tại, cải tiến, làm
giàu và hiện đại hóa - hiện hữu rành rành trong hệ thống toàn cầu hóa ngày
nay. Chiếc xe đại diện cho những thị trường mới sôi nổi hoạt động, những
định chế tài chính và công nghệ vi tính, phục vụ cho việc nâng cao điều
kiện sống ngày nay.
Tất nhiên, đối với hàng triệu người thuộc các nước đang phát triển, sự
khấm khá về vật chất chỉ bó gọn trong việc bước tới giếng nước, sống bằng
một đô-la mỗi ngày, với cuộc đời con trâu đi trước cái cày theo sau, hay,
đội trên đầu một bó củi đi bộ 5 dặm để bán lấy tiền. Những con người này
vẫn phải cày để sống, chứ đâu có kỹ thuật gì. Nhưng đối với hàng triệu
người thuộc các nước phát triển, mưu cầu đời sống vật chất tốt hơn, hiện
đại hơn ngày càng đồng nghĩa với việc lựa chọn giày Nike, đi siêu thị và sử
dụng các công nghệ mạng điện toán. Điều muốn nói ở đây là người ta đã