Thomas L. Friedman
Chiếc Lexus và cây Ô liu
Dịch giả: Lê Minh
Chương 4
... Rồi những bức tường theo nhau sụp đổ
Mùa hè năm 1998, Guilherme Frering, Chủ tịch Hội đồng quản trị tập đoàn
khoáng sản Brazil mang tên Caemi Minercao e Metalurgia miêu tả cho tôi
những thay đổi đáng kinh ngạc của nền kinh tế Braxil trong thập niên trước
đó. Ông ta chêm vào một nhật xét: "Ông có thấy, bức tường Berlin cũng
sụp đổ trên đất này. Đó không những là sự kiện riêng của châu Âu, nó cũng
là sự kiện toàn cầu, bức tường cũng đổ ngay trên đất Brazil. Sự thay đổi lớn
lao trong kinh tế Brazil diễn ra đúng vào lúc tường Berlin sụp đổ".
Để minh họa cho luận điểm đó, ông ta kể lại câu chuyện sau: Tháng 11 năm
1988, những người thợ luyện thép muốn đấu tranh đã biểu tình trước nhà
máy luyện thép của Công ty Thép Quốc gia (CSN) thuộc chính phủ đặt tại
Volta Redonda, tây bắc Rio de Janeiro và là xí nghiệp luyện thép lớn nhất
của Nam Mỹ. Khoảng 2.500 thợ thép người Brazil chiếm giữ xí nghiệp đòi
tăng lương và giảm giờ làm từ 8 tiếng xuống còn 6 tiếng mỗi ngày. Xung
đột giữa công nhân và cảnh sát địa phương leo thang tới mức quân đội
Brazil được phái đến. Ba người thợ bị thiệt mạng và 36 người khác bị
thương trong cuộc giành giật chiếm quyền kiểm soát nhà máy. Quân đội
khép cho công nhân tội "hoạt động chống phá theo lối du kích ở thành thị",
khi công nhân dùng gạch đá, bom xăng, gâỵ sắt và súng để bảo vệ công ăn
việc làm và lợi nhuận theo biên chế nhà nước của họ. Trong quãng thời
gian 21 năm dưới chế độ độc tài ở Brazil, kết thúc vào năm 1995, các tướng
lĩnh nắm quyền của đất nước rất coi trọng việc quản lý nhà máy luyện thép
khổng lồ này, đến mức họ ra tuyên bố coi vùng Volta Redonda là "Thị trấn
thuộc lợi ích an ninh quốc gia", và trực tiếp bổ nhiệm chứ Thị trưởng của
thị trấn. Sau khi giải thích câu chuyện trên, Frering chua thêm: "Khoảng
bốn năm sau cuộc chống đối đẫm máu đó, khi bức tường Berlin sụp đổ,
chính những người công nhân của CSN lại đòi nhà máy phải được tư nhân
hóa, vì chính họ hiểu rằng đó là con đường duy nhất giúp cho nhà máy tiếp
