CHIẾC LEXUS VÀ CÂY Ô LIU - Trang 66

tục khả năng cạnh tranh và giữ được công ăn việc làm cho họ. Ngày nay,
CSN được hoàn toàn tư nhân hóa và trở nên có cổ đông lớn nhất, tham gia
trong công cuộc tư nhân hóa các nhà máy lớn của chính phủ Brazil".
Nhận xét của Frering khiến tôi bừng tỉnh: Tất nhiên rồi, ông ta nói đúng!
Bức tường Berlin không chỉ sụp đổ ở thành phố Berlin. Nó sụp cả ở
phương Đông lẫn phương Tây, phía Bắc cũng như phía Nam, sụp xuống
đầu nhiều đất nước, nhiều công ty, và dường như chúng sụp cùng một lúc.
Chúng ta đã chỉ chú ý vào việc bức tường sụp ở phương Đông vì sự kiện
này lúc đó mang đầy kịch tính và dễ thấy: qua bản tin tối trên TV, một bức
tường xi măng rạn vỡ rồi sụp xuống.
Nhưng trên thực tế các bức tường Berlin khác trên khắp thế giới cũng đang
theo nhau đổ sập, mặc dù người ta thường không thấy được tận mắt, chính
điều đó khắc họa nên kỷ nguyên toàn cầu hóa và hội nhập. Vậy câu hỏi
quan trọng là: Điều gì đã lay đổ những bức tường đó? Hay như các cháu
nhà tôi có thể hỏi, "Bố ơi, toàn cầu hóa từ đâu đến?"
Tôi xin bắt đầu câu trả lời như thế này: thế giới của Chiến tranh Lạnh tựa
như một cánh đồng lớn bị xé lẻ dọc ngang bởi những hàng rào, tường chắn,
hố sâu và ngõ cụt. Người ta không thể đi nhanh, đi cho hết được cánh đồng
mà không bị những thứ như tường Berlin hay bức màn sắt hay khối
Vacsava hay các hàng rào thuế quan hay kiểm soát tài chính, cản chân. Và
trong khuôn khổ từng lô đất trên cánh đồng đó, các quốc gia gìn giữ các thể
loại chính trị, kinh tế và văn hóa độc đáo của họ. Họ có thể thuộc về thế
giới thứ nhất, thứ hai hay thứ ba. Họ có thể duy trì các hệ thống kinh tế
khác nhau - một nền kinh tế cộng sản theo kế hoạch của nhà nước, một nền
kinh tế xã hội chủ nghĩa hay một nền kinh tế thị trường tự do. Và họ cũng
duy trì các hệ thống chính trị khác nhau - bao gồm từ mức dân chủ tới mức
độc tài, từ mức toàn trị đến quân chủ lập hiến rồi áp chế toàn phần. Sự khác
biệt có thể sâu sắc, thậm chí như trắng và đen, vì có nhiều bức tường dày để
bao bọc sự khác biệt đó - những bức tường khó mà đi xuyên qua được.
Lay chuyển những bức tường đó là ba sự thay đổi lớn - thay đổi cung cách
chúng ta liên lạc với nhau, trong lề lối đầu tư và trong cách thức tìm hiểu về
thế giới. Những thay đổi đó được sinh ra, ấp ủ trong thời Chiến tranh Lạnh