Hemoglobin - sự bảo vệ của tự nhiên
Ở nhiều khu vục trong vùng sốt rét, chỉ có một số ít người đủ khả năng
mua các loại thuốc trừ sâu để diệt muỗi anopheles, hoặc các loại thuốc tổng
hợp thay thế quinine mà các du khách đến từ phương Tây vẫn hay dùng để
bảo vệ mình. Thế nhưng thiên nhiên đã ban tặng cho người dân ở những
khu vực này một phương thức chống sốt rét rất khác biệt. Có đến 25%
người dân ở vùng châu Phi hạ Sahara mang đặc điểm di truyền của một loại
bệnh rất đau đớn và làm yếu cơ thể, được biết với tên gọi thiếu máu hồng
cầu lưỡi liềm. Nếu cả bố và mẹ đều mang mầm bệnh này, một đứa trẻ khi
sinh ra sẽ có ¼ khả năng mắc bệnh, ½ khả năng mang mầm bệnh, và ¼ khả
năng không mắc bệnh và không mang mầm bệnh.
Tế bào hồng cầu bình thường có dạng hình cầu và linh động, cho phép
chúng lọt qua được những mạch máu nhỏ trong cơ thể. Thế nhưng ở bệnh
nhân thiếu máu hồng cầu lưỡi liềm, khoảng một nửa số tế bào hồng cầu trở
nên xơ cứng và có dạng lưỡi liềm. Những tế bào hồng cầu lưỡi liềm này rất
khó lọt qua những mạch máu hẹp và có thể gây tắc nghẽn tại những mạch
máu nhỏ, làm cho tế bào của các mô cơ và các bộ phận quan trọng không
được tiếp máu và oxy. Điều này dẫn đến hiện tượng “biến chứng” tạo liềm
gây ra những cơn đau khủng khiếp và đôi khi gây nên những tổn hại vĩnh
viễn cho các bộ phận và mô. Cơ thể con người phải tiêu diệt những tế bào
hình liềm bất thường này với tốc độ nhanh hơn bình thường, kết quả cuối
cùng là số lượng tế bào hồng cầu giảm, dẫn đến thiếu máu.
Cho đến tận gần đây, bệnh thiếu máu hồng cầu lưỡi liềm vẫn thường gây
tử vong cho độ tuổi thiếu nhi, các vấn đề tim mạch, suy thận, suy gan,
nhiễm trùng, và đột quỵ thường gây tổn hại vào những năm đầu đời. Các
cách điều trị hiện đại - chỉ điều trị chứ không chữa khỏi - có thể kéo dài
được cuộc sống và giúp bệnh nhân có cuộc sống khỏe mạnh hơn. Những
người mang mầm bệnh thiếu máu hồng cầu lưỡi liềm có thể bị ảnh hưởng
bởi hiện tượng tạo liềm, dù vậy hiện tượng này không đủ mạnh để gây tổn
hại đến vòng tuần hoàn máu.
