dạng tới mức mất khả năng chống nhiễm trùng. Mọi quả bom hạt nhân ít
nhiều đều giải phóng bức xạ, nhưng cái mà bom bẩn giải phóng thì hoàn
toàn chỉ là bức xạ mà thôi.
Nhưng ngay cả những căn bệnh trên cũng không phải là mục đích chính khi
đặt ra các tiêu chuẩn để chế tạo loại bom này. Một nhà vật lý tị nạn từ châu
Âu khác làm việc trong Dự án Manhattan là Leo Szilard (sau này rất ân hận
vì ý tưởng về phản ứng hạt nhân dây chuyền tự duy trì vào khoảng năm
1933 của ông) tính – bằng trí tuệ và sự tỉnh táo của mình – rằng: nếu rải
khoảng 1 g Co-60 trên mỗi kilomet vuông của Trái Đất thì lượng tia gamma
sinh ra sẽ đủ để khiến loài người tuyệt diệt. Đây là phiên bản hạt nhân của
đám mây bụi khổng lồ đã khiến khủng long tuyệt chủng. Thiết bị của ông
gồm một đầu đạn nhiều giai đoạn, được lớp Co-59 bao quanh. Phản ứng
phân hạch plutoni sẽ kích hoạt phản ứng hợp hạch hydro. Một khi chúng xảy
ra, lớp coban và mọi thứ khác sẽ bị thổi bay. Nhưng trước đó, các nguyên tử
Co-59 bền sẽ hấp thụ neutron từ quá trình phân hạch và hợp hạch (bước này
được gọi là salting) để trở thành coban-60 không bền rồi rải bụi phóng xạ
xuống mặt đất.
Rất nhiều nguyên tố phóng xạ phát ra tia gamma, nhưng coban là một thứ
đặc biệt. Con người có thể tránh được tác hại của bom A thông thường nhờ
nấp trong các hầm trú ẩn dưới lòng đất, vì bụi phóng xạ của chúng sẽ lập tức
phát ra tia gamma và trở nên vô hại. Chỉ vài ngày sau vụ nổ năm 1945,
Hiroshima và Nagasaki ít nhiều đã có thể ở được. Quá trình hấp thụ thêm
neutron của các nguyên tố phóng xạ cũng giống như việc những tay bợm
rượu nốc thêm vài chén vậy. Cùng lắm thì họ chỉ nằm bẹp vài ngày mà thôi.
Mức phóng xạ không bao giờ tăng quá cao sau vụ nổ.
Bom coban nằm giữa những thái cực đó, trường hợp hiếm hoi mà điều tuyệt
vời nhất lại chính là điều tệ hại nhất. Lượng lớn Co-60 sẽ lập tức phân rã và
khiến ta phải di tản. Lượng còn lại sẽ lắng xuống đất như những bãi địa lôi
nhỏ, và mức phóng xạ chỉ giảm đi một nửa sau khoảng mỗi 5 năm
1
. Vì tia
gamma có mức năng lượng rất cao, nên việc đợi đến khi những ảnh hưởng
