Đàm luận về tình ái trong tác phẩm The Symposium (Yến hội)
1
, Plato cho
rằng mọi loài đều khao khát tìm thấy một nửa còn thiếu để hoàn thiện chính
mình. Đối với con người, điều này ám chỉ đam mê, tình dục và tất cả những
rắc rối đi kèm. Trong suốt các cuộc đàm luận ấy, Plato còn nhấn mạnh rằng
những thứ trừu tượng và có bản chất bất biến thì cao quý hơn những thứ
luôn kiếm tìm vật chất hữu hình xung quanh mình để tương tác với chúng.
Điều này giải thích tại sao ông yêu thích hình học với các vòng tròn và hình
khối được lý tưởng hóa mà chúng ta chỉ cảm nhận được bằng lý trí. Với các
đối tượng phi toán học, Plato đã phát triển học thuyết về các “dạng”, trong
đó ông cho rằng mọi vật đều là bóng của một hình thái lý tưởng (ideal type).
Chẳng hạn: toàn bộ cây cối là bản sao không hoàn thiện của một cây lý
tưởng có “tính cây” hoàn hảo mà chúng cố gắng vươn tới. Tương tự với cá
và “tính cá”, thậm chí cả cốc và “tính cốc”. Plato tin rằng những dạng này
thực sự tồn tại chứ không phải chỉ là lý thuyết, ngay cả khi chúng chỉ hiện
diện trong một cõi xa xăm mà con người không nhận biết được. Hẳn ông
cũng sẽ sửng sốt như ai nếu biết các nhà khoa học đã bắt đầu lập nên các
dạng lý tưởng trên Trái Đất bằng heli.
1
. Đã được Omega Plus xuất bản tại Việt Nam trong cuốn “Yến hội và
Phaedrus” năm 2019 (BTV)
Năm 1911, nhà khoa học Hà Lan Heike Kamerlingh Onnes đã phát hiện ra
rằng: khi làm lạnh thủy ngân xuống dưới -269°C bằng heli lỏng, thủy ngân
sẽ mất toàn bộ điện trở và trở thành vật dẫn lý tưởng.
Điều này giống như làm lạnh một chiếc iPod xuống tới âm hàng trăm độ và
thấy pin mãi mãi đầy dù có nghe nhạc bao lâu và bật to thế nào đi nữa, miễn
là còn heli giữ cho mạch lạnh. Năm 1937, một nhóm các nhà khoa học Nga-
Canada đã thực hiện một thủ thuật còn thú vị hơn bằng heli tinh khiết. Khi
được làm lạnh xuống -271°C, heli biến thành chất siêu lỏng: độ nhớt chính
xác là bằng không và khả năng chống chảy cũng bằng không – một chất
lỏng hoàn hảo. Heli siêu lỏng thách thức lực hấp dẫn, chảy ngược lên dốc và
trên các bức tường. Đây quả là những phát hiện đáng kinh ngạc vào thời
