(*) Enrico Caruso (1873–1921) là một giọng ca Ý được xếp vào một trong
những tenor vĩ đại nhất thế giới.
Đây cũng là một trong những lý do mà tôi chủ trương trong thời kỳ thơ ấu,
khoan tính đến việc trẻ hiểu hay không hiểu, hãy cố gắng làm sao mang lại
cho trẻ nhiều kích thích có lợi nhất. Đặc biệt với những thứ mà “cảm giác”
được ưu tiên hơn là logic như ngoại ngữ, âm nhạc nếu không được tiếp xúc
sớm trong thời kỳ này để não bộ ghi nhận thành khuôn mẫu thì sau này việc
tiếp thu sẽ bị hạn chế và khó để trau dồi cho bản thân được gu cảm nhận tốt
nhất.
Ví dụ, người Nhật thường bị chê là không phát âm rõ L và R. Nhưng vẫn có
những người có thể phát âm được L và R rõ ràng mà người các nước nói tiếng
Anh phải thua. Đó có lẽ nhờ trải nghiệm “đã từng nghe qua lúc nào đó” giúp
họ có thể phát âm được khi cần. Nói ra thì xấu hổ nhưng chính tôi cũng không
phát âm được rõ R và L. Đặc biệt tiếng Nhật lại hay có kiểu phát âm biến
những chữ tiếng Anh như New Orleans thành Nyu–o–ru–ri–n–zu, cho nên tôi
đành đầu hàng trong việc phân biệt giữa R và L. Đây thực ra cũng là một loại
khuyết tật, và tôi thường hay nói: “Nếu muốn biến con thành một người
khuyết tật thì hãy trì hoãn việc học ngoại ngữ của con càng muộn càng tốt”.
Tất nhiên, những trải nghiệm này cần thiết không chỉ với ngôn ngữ và âm
nhạc. Nói quá lên một chút, những trải nghiệm có được trong thời kỳ này có
thể nắm giữ một mức độ nào đó phương hướng con người trong tương lai sau
này. Gần đây việc sống một cuộc đời thứ hai sau khi nghỉ hưu như thế nào,
liệu có nên có một công việc gọi là sứ mệnh, là lẽ sống của cả đời hay không
trở thành vấn đề lớn với mọi người. Nhưng thực ra một công việc mang tính
sứ mệnh là đã được tạo ra ngay từ khi bắt đầu chào đời rồi. Nói nền tảng giáo
dục thuở ấu thơ đóng vai trò quan trọng để có thể chào đón một cuộc đời thứ
hai tốt đẹp thì nghe không tự nhiên. Nhưng nói theo cách khác, phân nửa đời
người được định hình trong thời thơ ấu này, ta sẽ thấy không thể nói thời kỳ
thơ ấu và giai đoạn về già là hoàn toàn không liên quan với nhau được. Có
người nói rằng cuộc đời lúc xế chiều của một người đã được quyết định từ lúc
mở đầu. Điều ấy cho thấy giáo dục trong giai đoạn ấu thơ có ảnh hưởng to lớn
đến cả cuộc đời của một con người. Tôi mong các bạn sẽ cho con được nền
giáo dục được tích lũy càng nhiều càng tốt những trải nghiệm gọi là “đã từng
nghe thấy đâu đấy”, trước khi quá muộn.
43. Xây dựng “ý thức hàng đầu” trong thời kỳ ấu thơ sẽ dạy trẻ thành
“nhân vật hàng đầu”
Các bà mẹ thời nay thường lấy việc con sau này đậu vào trường đại học hàng
đầu, trúng tuyển vào công ty hàng đầu là lý tưởng nhất. Thực ra, hiện thực
hoá điều đó rất đơn giản. Đó là hãy xây dựng ngay cho con “ý thức hàng đầu”
từ khi vừa mới sinh ra, để con nhớ nó như là một khuôn mẫu. Tất nhiên, mỗi
