chống xâm lăng. Mỗi buổi tối dưới ánh đèn dầu, bà thường kể cho tôi nghe
các vụ án rất tàn bạo mà quân Pháp xử các nghĩa quân Cần Vương trong đó
có ông ngoại, ông nội tôi. Tuổi thơ tôi đã đượctắm mình trong những tình
cảm yêu nước sâu sắc”. Nhiều đêm, trước khi đi ngủ, cha lại đọc cho cậu bé
Giáp nghe những bài thơ yêu nước như vè Thất thủ kinh đô nói về việc
người Pháp đã lấy được kinh đô năm 1883 như thế nào. Ngay từ tấm bé
Giáp đã tắm mình trong tinh thần yêu nước sục sôi và những tình cảm ấy
không bao giờ xa rời ông.
Lên 4, 5 tuổi cậu bé Giáp đã được cha dạy đọc chữ Nho. Ông rất thích
học và cha ông khuyến khích, cổ vũ ông bằng cách để bên cạnh một lọ thủy
tinh đựng đầy các thứ kẹo mà trẻ con thích. Mỗi khi Giáp học có kết quả tốt,
cha ông lại lấy kẹo trong lọ thưởng cho. Cuốn sách đầu tiên Võ Nguyên
Giáp được dạy là cuốn Ấu học tân thư trong đó viết về nhiều tấm gương yêu
nước. Sau này cuốn sách đã được xuất bản dưới thời vua Duy Tân (1907 -
1916) - Người đã ngầm kêu gọi binh lính Việt phản đối việc bị đưa đi Pháp
tham gia Chiến tranh Thế giới lần thứ nhất cũng như chống lại sự đô hộ của
người Pháp. Võ Nguyên Giáp nhớ lại ảnh hưởng của cuốn sách thời thơ ấu
đó đối với mình: “Tôi khám phá ra rằng các bậc cha anh mình đã anh dũng
hy sinh rửa nhục cho đất nước”. Ông học được rằng dù đất nước mình, như
Caesar đã từng viết, bị chia thành ba miền với ba chế độ cai trị khác nhau,
nhưng: “Tổ tiên của chúng ta không phải là người Gaulois”.
Cũng như bọn trẻ tinh nghịch trong làng, cậu bé Giáp rất ham chơi, đi
chân đất chạy khắp làng để đánh đáo, đánh bi, chơi quay, đánh lộn nhau, đi
theo đàn ngỗng, đàn vịt rồi lấy sỏi ném khiến chúng chạy tán loạn rồi reo ầm
lên và cười ngặt nghẽo… Những đứa trẻ lớn hơn thì chơi đá bóng, nhưng trò
chơi phổ biến nhất là đá cầu, đòi hỏi cả kỹ năng và sự kiên nhẫn. Các cậu bé
dùng chân, cả ngón lẫn gót và mắt cá chuyền cho nhau quả cầu làm bằng
đồng xu nhỏ, có lỗ vuông ở giữa được buộc vài túm lông hay túm dây, ai
không đỡ kịp hoặc đá trượt để cầu rơi xuống đất là thua cuộc. Chỉ cần hai
cậu bé cũng có thể chơi được trò này, chúng đá qua đá lại cho nhau. Chúng
