Một hàng pháo xuất hiện phía sau toán tính cứu thương. Lũ ngựa sùi bọt
mép vì phải kéo những cỗ pháo quá nặng lăn bánh lắc lư trên con đường gập
ghềnh. Một pháo binh ngồi trên cao, đầu đội mũ shako có chỏm lông dài
ngoẵng, đỏ rực, râu dựng lên như một cây thông nòng súng, đang gào đến
rát cả họng chỉ huy đoàn xe pháo tiến lên. Những người điều khiển mặc áo
vét màu xanh da trời loang lổ những vết thuốc pháo, quất vào mông những
con vật đang sợ hãi.
– Khẩn trương lên!
– Đang khẩn trương đây, Louis béo hét lên, rồi anh ta nện thẳng cánh cả
bàn tay vào mũi con ngựa làm nó lồng lên; người pháo thủ suýt ngã ngựa,
may mà kịp lấy lại được thăng bằng, anh ta cáu điên lên. Các pháo thủ chạy
đến vây quanh Louis béo; anh chàng rút phắt con dao cài bên dây lưng,
người pháo thủ thì tì khẩu súng carbine vào vai nhằm vào má Louis.
– Thôi được rồi, Louis béo nói rồi cho dao vào vỏ bao.
Những người lính cứu thương đẩy chiếc xe vào trong những bụi cây ngấy,
nhìn những khẩu pháo và xe chở đạn trống rỗng chạy qua. Cả đoàn xe pháo
trượt xuống triền dốc. Một bánh xe văng ra trên đống sỏi, một chiếc xe chở
đạn lật nhào. Những người điều khiển phải ghé vai vào nâng chiếc xe lên.
– Chạy nhanh cho lắm vào, Louis béo lầm bầm.
Chiếc xe tải cứu thương đi xuống dốc nhưng tách ra xa những trung đoàn
đang đổ dồn về phía những đồng cỏ; Louis béo kéo chiếc xe đi sau chiếc xe
cứu thương cũ kĩ của bác sĩ Percy, những chiếc xe đang được chuyển đến
đảo. Từ xe có thùng cho đến những chiếc dùng để chở cỏ khô, và vô số
những chiếc xe bị trưng dụng để chở các đồ linh tinh như áo giáp, súng ống
đang chờ đến lượt vượt qua chiếc cầu nhỏ. Vỉncent Paradis kiên nhẫn ngồi
tựa lưng vào một ụ đất quan sát các lực lượng rút lui. Đột nhiên, nhận ra
mình đang tựa lưng vào đống tay, chân thương binh bị bác sĩ Percy và các
trợ lí của ông ta cắt bỏ, Paradis bàng hoàng bật dậy, lảo đảo chạy ra quỳ
xuống bên bờ sông nôn thốc nôn tháo, rồi vặt mấy lá cây chùi đôi môi nhợt
nhạt. Cảm thấy lợm giọng, Vincent bèn bứt mấy ngọn cỏ cho vào mồm nhai.
Anh trở lại tiếp tục theo dõi hàng quân khi một đơn vị kị binh xuất hiện phía
