như thế nó sẽ kích thích kẻ địch tấn công theo kế hoạch đã định của Hoàng
đế, dù rằng Quận công Charles có nổi tiếng vì tính rụt rè đi chăng nữa thì
cũng sẽ bị mắc mưu. Cũng theo kế hoạch đó, lửa được đốt sáng khắp mọi
nơi. Cô đầu bếp rót rượu tràn cốc và vui vẻ đón nhận những cái vỗ mông của
những người lính, những bài hát rất phổ biến thời đó vang lên, những cái
thìa xóc đầy thức ăn cho vội vào miệng, lính tráng nuốt vội suất ăn, đùa cợt
thoải mái vì biết chắc rằng trận đánh sẽ xảy ra vào ngày hôm sau. Họ cởi bỏ
áo giáp, đặt những chiếc mũ có chỏm lông dọc các bếp lửa, ánh sáng rọi vào
lấp lánh. Họ sẵn sàng ngủ ngay giữa trời, như những con ngựa của họ,
những người lính gác bảo vệ họ chăm chú quan sát cánh đồng, nhưng không
phát hiện ra cái gì khả nghi cả, họ cũng đang ở trong tâm trạng chuếnh
choáng hơi men. Một số người tìm được chút bột mì, một chai rượu, một
con vịt, nhưng rất ít vì dân làng gần như đã mang đi hết gà vịt, thùng chậu,
ngũ cốc. Lính thiết kị độc chiếm khu làng. Masséna đã quay lại Aspern
trước khi trời tối, gần cây cầu nhỏ bị sóng đánh gãy, dưới ánh đuốc chiếu
sáng, lính công binh sửa chữa cầu đang ngâm mình trong dòng nước lạnh
giá cuộn chảy hung dữ, văng bùn tung tóe vào họ, tay chân họ tê cóng buốt
giá.
Vây quanh Tướng Espagne là các sĩ quan lánh nạn đêm qua trong nhà thờ
Essling; chiếc lan can bằng gỗ sơn ngăn gian giữa bị làm mồi cho những lò
than, ánh lửa vạch ra trên tường những cái bóng dài lê thê. Trong chiếc áo
măng tô, Espagne đứng lùi lại phía sau, tì tay trên bàn thờ, những hình bóng
run rẩy trên tường đá nhảy nhót theo ngọn lửa không làm cho ông yên tâm.
Ông có những linh cảm bất ổn từ nhiều tuần nay. Ông không thích vùng
nông thôn này. Ông không lo lắng, nhưng thường hay giật mình. Ông im
lặng nghĩ về cái chết. Những người lính thiết kị của ông biết rõ nỗi ám ảnh
đang làm cho vị chỉ huy của họ hốt hoảng, ngay cả khi nét mặt ông không để
lộ chút nào. Mọi người tôn trọng sự im lặng của ông. Họ kể cho nhau nghe
những câu chuyện li kỳ về ông…
Fayolle và Pacotte cùng ăn chung món súp đặc trong một chiếc cà mên.
Cả hai không biết là món súp gì, nhưng được cái ấm bụng. Họ nói với nhau
