nghỉ ngơi. Gió lạnh se người. Một cụ già miền núi gầy gò, khoác áo lông
cừu và đội mũ lông cáo màu đen tiến lại gần chúng tôi. Ông lão đường
hoàng chào hỏi vá mời anh em vào nhà.
Rời phòng ngoài rộng rãi, chúng tôi bước qua ngưỡng cửa, vào nhà
trong. Nhà chỉ có một phòng lớn. Cả gia đình đông người ngồi trên những
chiếc ghế dài đóng ghép thô sơ kê dọc theo tường. Phụ nữ chăm chú thêu
thùa may vá, còn cánh đàn ông vừa hút thuốc vừa uể oải chuyện trò. Họ
mặc “kíp-ta-ri”, loại áo lông cừu không tay, lưng thắt dây da rộng bản. Phụ
nữ mặc áo dài dệt lấy, ngoài phủ áo lông không tay như áo đàn ông, nhưng
duyên dáng và lộng lẫy hơn.
Chúng tôi lên tiếng chào hỏi. Mọi người bật dậy, lùi vào những ghế cho
khách. Cánh đàn ông càng hút dữ. Phụ nữ bận rộn chuẩn bị đãi khách. Trên
chiếc bàn dài đã thấy bày những bát sữa, phó-mát tươi, phó-mát bánh, bánh
đa ngô. Chúng tôi chuyện trò với gia đình. Họ nói tiếng U-cra-i-na xen lẫn
tiếng Ba Lan nghe thật lạ tai. Đôi lúc, khó khăn lắm chúng tôi mới hiểu
được nhau. Khi ấy, ông già và một người cháu vốn nói thạo tiếng Nga lại
phiên dịch giúp.
Mọi người hỏi hiệu có xảy ra chiến tranh không (còn có thể hỏi gì hơn ở
bộ đội?). Chúng tôi trả lời để bà con yên lòng rằng hiện nay chưa có gì phải
lo lắng. Người con trai cả của ông già tỏ vẻ ngạc nhiên khi thấy đồng chí lái
xe thoải mái ngồi cùng bàn với cán bộ, nên khẻ nói với bố hỏi tôi xem
người lính này có họ hàng gì với tôi không. “Ngài đại tá” chuyện trò tự
nhiên với lính là một việc mà anh thanh niên mới đây còn ở trong quân đội
Ba Lan tư sản không thể hình dung nổi. Tôi giải thích rằng mình không
phải là người nhà của đồng chí lái xe, nhưng tất cả chúng tôi đều phục vụ
sự nghiệp chung và không phải ngẫu nhiên mà chúng tôi gọi nhau là “đồng
chí”. Trong quân đội ta, cán bộ và chiến sĩ hôm qua còn là công nhân và
nông dân cùng chung một lợi ích và chính vì thế nên họ tôn trọng lẫn nhau.
– Thế còn kỷ luật? – người lính của quân đội Ba Lan thốt lên.
– Ngay cả kỷ luật cũng được duy trì trên cơ sở tôn trọng và ý thức tự
giác cao của mỗi người.