CHIẾN TRANH ĐÔNG DƯƠNG 3 - Trang 27

là bị mất đất và bị đô hộ. Mỗi khi nhắc đến người Việt, người Miên luôn
liên tưởng đến mối hận mất đất và sự cai trị tàn ác của quan lại Việt nam
hồi xưa. Trong khi đó, nhắc đến người Miên, người Việt thường có thái độ
tự cao. Chính thái độ tự cao và khinh miệt này đã khiến người Việt có được
một cái cớ, coi việc chinh phục và đô hộ là một nghĩa vụ khai hoá, và từ đó
dễ dàng áp dụng những biện pháp dã man khi đô hộ. Nước Campuchia,
trong giai đoạn suy tàn của vương quốc Angkor, cứ luôn hết bị quân Xiêm
rồi quân Việt xâm lăng. Trong cách đối xử với dân bản xứ, thâm tâm người
Xiêm chắc cũng không khá gì hơn người Việt, nhưng người Miên lại thù
hận người Việt nhiều hơn. Thứ nhất là vì người Việt đã chiếm đất đai của
họ nhiều hơn, cả một vùng đồng bằng Cửu Long rộng lớn phì nhiêu. Thứ
hai là lịch sử trong hơn một thế kỷ qua, đã gắn liền vận mệnh của
Campuchia theo những thăng trầm của lịch sử Việt nam, và quan hệ càng
nhiều, thì những mâu thuẫn càng nảy sinh. Nguyên nhân thứ ba, quan trọng
nhất, là vì biên giới Việt Miên đã không giản dị là biên giới giữa hai dân
tộc, mà còn là biên giới của hai nền văn minh khác biệt Ấn độ và Trung
hoa. Cùng theo Phật Giáo, người Việt theo Đại Thừa, người Miên Tiểu
Thừa. Tiếng Việt cũng giống tiếng Tàu độc âm, tiếng Miên đa âm. Người
Việt mặc quán, người Miên mặc xà rông. Người Việt thích màu đơn giản
như trắng, nâu, đen người Miên thích màu sặc sỡ như đỏ, xanh, vàng.
Người Việt làm nhà trên nền, người Miên ở nhà sàn. Người Việt ăn đũa,
người Miên dùng muỗng hay tay. Người Miên xem trọng nghệ thuật múa,
người Việt trước kia coi múa hát là xướng ca vô loài. Bị ảnh hưởng của văn
minh Trung hoa, về hành chính Việt nam có một giai cấp quan lại và về xã
hội có một lăng lớp sĩ phu làm khuôn mẫu đạo đức. Trong khi đó, ảnh
hưởng văn minh Ấn độ khiến cho tầng lớp tăng lữ ở Campuchia có một địa
vị quan trọng. Quan trọng hơn nữa, dù đã liên tiếp đấu tranh giành độc lập,
người Việt cũng bị ảnh hường văn minh Trung hoa trong khuynh hướng
bành trướng, coi các dân tộc nhỏ yếu láng giềng như bán khai, lạc hậu.
Trong khi người Xiêm đô hộ dân Miên, họ không bắt dân Miên phải thay
đổi lối sống thì người Việt không bao giờ coi người Miên như bình đẳng.
Tuy nhiên, sự suy thoái của Campuchia trong mấy năm gần đây không hẳn