Cơ thể tôi ngủ lịm. Tôi không còn có kinh, không còn ham muốn tình dục.
Vậy mà tôi đã từng là một người phụ nữ đẹp... Khi chồng tương lai của tôi
cầu hôn tôi, lúc đang ở Berlin. Trước Reichstag
: “Chiến tranh đã chấm
dứt. Chúng ta còn sống. Hãy lấy anh.” Tôi đã muốn khóc. Muốn hét lên.
Muốn đánh anh! Thế nào vậy, lấy anh? Lấy anh - ngay tức khắc? Anh có
nhìn rõ em giống thứ gì đây không? Hãy làm cho em thành một người phụ
nữ đã chứ: tặng hoa cho em, tán tỉnh em, nói với em những lời đẹp đẽ. Em
mong những điều đó biết bao! Tôi đã suýt tát anh một cái... Tôi muốn đánh
anh... Nhưng một bên má anh bị đốt cháy, đỏ sẫm, và tôi thấy anh đã hiểu
ra: những giọt nước mắt của anh chảy xuống trên chiếc má ấy... Trên những
vết sẹo còn tươi... Và tôi nghe tôi trả lời, mà chính mình cũng không tin:
“Vâng, em sẽ lấy anh.”
Nhưng tôi không thể kể lại... Tôi không có đủ sức mạnh để quay trở về
sau. Phải sống lại tất cả những cái đó một lần nữa...”
Tôi đã hiểu bà. Nhưng đấy cũng là một trang hay nửa trang tôi viết.
Những bản ghi. Những bản ghi. Ở đâu cũng có những bản ghi. Trong
những căn hộ và những ngôi nhà bằng gỗ, ở ngoài đường, trong các quán
cà phê... Tôi, tôi lắng nghe... Càng lúc tôi càng hóa thân thành một chiếc tai
lớn duy nhất không ngừng hướng về người khác. Tôi “đọc” những tiếng
nói...
Con người lớn hơn chiến tranh... Tôi ghi lấy chính xác những khoảnh
khắc họ lớn hơn chiến tranh đó. Ấy là khi họ được điều khiển bởi một điều
gì đó mạnh hơn Lịch sử. Tôi phải bao quát rộng hơn: viết lên sự thật về sự
sống và cái chết nói chung, chứ không chỉ sự thật về chiến tranh. Không có
gì nghi ngờ rằng cái ác hấp dẫn: nó thôi miên chúng ta bằng cái phần phi
nhân được chôn vùi sâu trong con người. Tôi luôn tò mò muốn biết có bao
nhiêu chất nhân bản trong con người, và con người có thể bảo vệ cái chất
nhân bản trong mình như thế nào. Nhưng tại sao lại quan tâm nhiều thế đến
cái ác? Có thể là để biết những hiểm nguy nào đe dọa chúng ta và làm sao
tránh được chúng chăng? Tôi dấn sâu ngày một xa hơn vào thế giới vô tận
