trong gia đình mình, nhưng thời đó chúng tôi vẫn còn sống chung. Vai kề
vai, như trong các chiến hào...
Gần đây, tôi có buổi nói chuyện ở viện bảo tàng, trước những người Ý.
Họ hỏi tôi rất nhiều, họ đặt cho tôi hàng ngàn câu hỏi kỳ quặc... Bác sĩ nào
đã chữa cho tôi? Tôi bệnh gì? Họ tìm hiểu xem, tôi không hiểu vì sao, tôi
có đến một bác sĩ tâm thần không? Tôi nằm mơ những gì. Tôi có mơ thấy
chiến tranh không? Họ nói với tôi, đối với họ, người phụ nữ Nga là một bí
ẩn. Còn có chuyện khác khiến họ quan tâm: tôi có lấy chồng sau chiến
tranh không? Họ nghĩ một cách kỳ lạ là tôi không lấy chồng. Rằng tôi sống
độc thân. Tôi đã cười: "Mọi người đều mang chiến lợi phẩm từ chiến tranh
về, tôi thì tôi mang về chồng tôi. Tôi có một đứa con gái. Và bây giờ tôi
cũng có các cháu." Hôm nay tôi không nói với cô về tình yêu... Chúng ta
nói mãi về căm thù... Thôi được, tình yêu, sẽ là một lần khác... Tôi sẽ kể tất
cả cho cô... Chẳng biết làm sao mà ở ngoài mặt trận, ông chỉ huy tiểu đoàn
của chúng tôi, đã đem lòng yêu tôi. Ông đã để mắt đến tôi suốt cuộc chiến
tranh và khi đã xuất ngũ, ông đến tìm tôi ở bệnh viện. Thôi, tôi sẽ nói với
cô chuyện đó sau... Cô sẽ trở lại, cô nhất thiết phải trở lại. Cô sẽ là đứa con
gái thứ hai của tôi...
Tôi chỉ có một đứa con gái. Tất nhiên, tôi muốn có nhiều con hơn, nhưng
sức khỏe tôi không cho phép, tôi không đủ bền sức. Tôi cũng không thể đi
học... Trước khi về hưu, tôi làm nhân viên phòng thí nghiệm ở Trường bách
khoa. Nhưng mọi người đều mến tôi... Các giáo sư cũng như sinh viên. Tôi
đã tích lũy được trong mình bao nhiêu tình yêu... Tôi hiểu cuộc đời như
vậy, tôi muốn sống như vậy sau chiến tranh, như vậy chứ không phải
khác...
Cách đây hai năm, Tham mưu trưởng của chúng tôi, Ivan Mikhaïlovitch
Grinko, đã đến thăm chúng tôi. Ông đã về hưu từ lâu. Ông cũng ngồi ở bàn
này đây. Hôm ấy tôi làm pirojki. Ông đang bàn luận với chồng tôi, họ trao
đổi các ký ức. Rồi họ nói sang chuyện các cô gái. Đột nhiên, tôi òa khóc:
"Những là quý mến, các ông cứ nói, với lại kính trọng. Nhưng các cô gái
của chúng ta hầu hết đều đơn thân. Họ sống trong các khu nhà tập thể. Ai
