“CHÚNG TÔI CHỈ ĐƯỢC PHÉP CÓ NHỮNG HUÂN
CHƯƠNG NHỎ...”
T
hư tín cá nhân của tôi ngày càng giống của một phòng tuyển quân hay
một bảo tàng quân đội. “Những nữ phi công của trung đoàn Marina
Roskova chào cô”, “Tôi viết cho cô theo yêu cầu của những du kích thuộc
binh đoàn “Jelezniak”, “Những người kháng chiến ở Minsk [...] ngợi khen
cô... Chúng tôi chúc cô thành công trong công việc cô đang làm”, “Những
người binh nhì của một đơn vị vệ sinh chiến trường gửi tới cô...” Suốt thời
gian sưu tầm của tôi, tôi chỉ gặp vài lần từ chối dứt khoát: ”Không, đấy là
một cơn ác mộng ác nghiệt. Tôi không thể! Đừng mong đợi ở tôi!”, hay
“Tôi không thể nhớ lại. Tôi không muốn.” Tôi cũng còn nhớ một bức thư,
không có địa chỉ người gửi: “Sau chiến tranh, chồng tôi, huân chương Vinh
quang, đã bị kết án mười năm tù giam. Tổ quốc đã đón nhận những người
chiến thắng của nó như thế đấy. Ông ấy đã viết trong một bức thư cho một
người bạn rằng ông khó mà tự hào về thắng lợi của chúng ta, bởi người ta
đã phơi đầy trên đất đai của chúng ta và của quân thù những xác chết Nga.
Người ta đã tưới ngập máu trên đó... Ông ấy bị bắt tức thì... Ông ấy chỉ trở
về từ Magadan sau cái chết của Stalin... Suy mòn vì bệnh tật của ông.
Chúng tôi không có con. Tôi không cần nhớ lại chiến tranh, cuộc chiến
tranh của tôi còn chưa chấm dứt...”
Mọi người không dám viết hồi ký của mình, nhiều người không thể ký
thác trên trang giấy xúc cảm và ý nghĩ của họ. “Nước mắt ngăn tôi làm việc
