Nhất là, khi đấy là về những tư liệu sống, những lời chứng của chúng ta.
Của những tình cảm của chúng ta.
Vậy nên tôi bị buộc phải không ngừng hoàn thiện các cuốn sách của
mình. Đặt một dấu chấm, nó biến ngay thành chấm lửng...
Cái tôi quan tâm nhiều nhất trong các tư liệu của mình, trước hết là các
sổ tay tôi ghi những chương bị kiểm duyệt cắt bỏ. Những đối thoại của tôi
với người kiểm duyệt. Nhưng hơn nữa, là những trang tôi còn giữ lại những
gì chính tôi đã loại bỏ. Tự kiểm duyệt của tôi.
Và những giải thích của tôi về những lý do khiến tôi loại bỏ đi sự việc
này hay sự việc kia. Tôi đã khôi phục lại trong sách nhiều đoạn thuộc hai
loại đó. Như mấy trang sau đây: đấy cũng là và đã là một tư liệu. Và đấy là
con đường của tôi...
NHỮNG PHẦN ĐÃ BỊ KIỂM DUYỆT BỎ
“Chúng tôi đã đi bộ bốn mươi cây số... Cả một tiểu đoàn phần lớn là phụ
nữ. Nóng chết người. Đến ba mươi độ. Nhiều cô gái đang có... Nói thế
nào... Cái thứ mà phụ nữ nào cũng có... Chảy nhỏ giọt dọc chân... Người ta
chẳng cấp gì cho chúng tôi cả, đúng không? Chẳng cách gì chữa được.
Chúng tôi đến một điểm có nước. Chúng tôi nhìn thấy một con sông... Và
những cô gái ấy, tất cả họ lao xuống sông. Nhưng bọn Đức bên kia sông nổ
súng ngay. Chúng ngắm chính xác... Chúng tôi thì cần tắm rửa, vì chúng tôi
quá xấu hổ trước mặt đàn ông. Chúng tôi không muốn ra khỏi nước, và một
cô gái đã bị bắn chết…
“Tôi làm ca đêm... Tôi vào phòng thương binh nặng... ở đấy có một đại
úy... Trước khi tôi nhận ca các bác sĩ đã báo cho tôi là anh ấy sắp chết, sẽ
không trụ được đến sáng. Tôi hỏi anh: “Nào! Anh thấy thế nào? Tôi có thể
làm gì giúp anh?” Tôi sẽ không bao giờ quên. Đột nhiên anh mỉm cười, một
nụ cười sáng rỡ trên khuôn mặt đã kiệt sức của anh: “Em mở cúc áo blu
ra... Cho tôi nhìn vú em... Đã quá lâu tôi không nhìn thấy vợ tôi.” Tôi nghe
