người còn tay bán những chiếc thìa bằng gỗ do chính họ làm. Những người
khác... Những người không có cả chân lẫn tay, họ ở đấy, đầm đìa nước mắt.
Cảnh tượng là thế... Tôi đã bỏ, không bán chiếc áo capốt của tôi. Sống ở
Moskva có lẽ đến năm năm, tôi đã không bao giờ có thể trở lại chợ. Tôi sợ
một trong những người tàn tật ấy nhận ra tôi và nói: “Cô đã cứu tôi làm
gì?” Tôi nhớ một trung úy trẻ. Khi tôi đi tìm anh... Hai chân anh, hai chân
đẫm máu, một chân gần như đã bị cắt đứt bởi một mảnh đạn. Tôi băng cho
anh. Dưới bom. Tôi suýt nằm lại ở đấy, nhưng tôi đã kéo được anh ra khỏi
đó, và tôi đã cầm được máu cho anh. Anh hét lên với tôi: “Mặc tôi! Kết liễu
tôi đi!” Anh đòi thế. Cô hiểu không? Vậy đó, lúc nào tôi cũng sợ gặp anh
trung úy ấy...
Khi tôi ở bệnh viện, mọi người ở đấy đều biết một người con trai trẻ và
đẹp, nguyên là chiến sĩ xe tăng, tên là Micha. Tôi không nhớ họ anh ấy.
Anh bị cắt hai chân và một cánh tay, chỉ còn tay trái. Anh đã phải cắt cao
đến khớp háng, đến mức anh còn không thể đi nạng được. Anh phải ngồi xe
lăn. Người ta đã chế cho anh một chiếc xe lăn cao và mọi người đẩy cho
anh đi ra bên ngoài, tất cả những khách đến thăm. Nhiều người dân đã đến
bệnh viện, giúp việc chăm nom, đặc biệt là những người có vết thương
nặng, như Micha. Trẻ em, phụ nữ, học sinh. Họ bế anh chàng Micha ấy trên
tay. Anh không nản chí. Anh thật ham sống! Anh chỉ mới mười chín. Anh
còn chưa được sống mà. Tôi không nhớ anh còn có ai trong gia đình không,
nhưng anh biết người ta sẽ không bỏ rơi anh trong tai họa, anh tin rằng
người ta sẽ không quên anh. Dù rằng, chắc chắn chiến tranh đã đi qua trên
đất nước chúng ta và mọi thứ chỉ còn là đổ nát. Khi chúng tôi giải phóng
một ngôi làng, chỉ còn lại tro. Chỉ có đất còn lại cho con người. Chỉ có đất.
Chị gái tôi và tôi không trở thành bác sĩ, như chúng tôi đã mơ trước
chiến tranh. Chúng tôi rất có thể vào đại học y không cần qua bất cứ kỳ thi
nào, chúng tôi có khả năng đó, như tất cả các cựu chiến binh. Nhưng chúng
tôi đã nhìn thấy quá nhiều người đau đớn, quá nhiều người chết, đến nỗi
chúng tôi không thể chịu đựng cảnh ấy nữa. Thậm chí chúng tôi không thể
tưởng tượng về nó nữa. Ba mươi năm sau, tôi đã can con gái tôi ghi tên vào
