Về sau tôi đi khắp nước ta... Và tôi đã thấy những gì? Một lò sưởi Nga
chỉ còn lại mỗi nó trong cả một ngôi làng. Một người đàn ông già và phía
sau ông ta, là ba đứa cháu. Hẳn ông đã mất con trai và con dâu. Bà vợ già
của ông đang nhen đám than hồng để đốt lò sưởi. Bà treo áo của bà lên; rõ
là ông bà ấy vừa đi rừng về. Và chẳng có gì được nấu trong bếp ấy cả...
Một tình cảm thật xót xa... Một tình yêu như thế...
Vâng, hận thù, căm giận - tất cả đều trộn lẫn. Nhưng này... Một hôm
đoàn tàu của chúng tôi dừng lại. Tôi không nhớ vì lý do gì: đang sửa
đường, có thể, hay thay đầu máy. Tôi ngồi bên cạnh một nữ y tá và hai
trong số những người lính của chúng ta đang lui cui nấu cháo tấm. Hai tên
tù binh Đức không biết từ đâu ra đến gần chúng tôi và xin ăn. Chả là chúng
tôi có bánh mì. Chúng tôi lấy một mẩu, cắt làm đôi để cho chúng. Tôi nghe
những người lính đang ngồi trước cái nồi của họ, phản đối:
“Cậu có thấy các vị thầy thuốc ấy tuồn bánh mì cho kẻ thù kia không!”
Kèm theo những lời bình luận khác, kiểu: “Họ thì biết gì cuộc sống trong
chiến tranh chứ, suốt ngày chui nấp trong bệnh viện thôi…”
Một lúc sau, những tên tù binh khác lại đến gần chính những người lính
ấy. Và anh chàng vừa trách chúng tôi nói với một tên Đức:
- Cái gì, mày muốn chén à?
Tên kia đứng lặng câm. Nó chờ. Một người lính khác đưa một mẩu bánh
mì cho bạn cậu:
“Thôi được, đồng ý, cắt cho nó một miếng.”
Anh lính ban đầu cắt cho mỗi đứa một mẩu. Bọn Đức cầm bánh mì,
nhưng vẫn đứng đó, không nhúc nhích, chúng đã thấy nồi cháo tấm đang
nấu.
“Nào, được rồi, một người lính khác nói, cho chúng nó ít cháo tấm...
- Nhưng chưa chín mà.”
