TƯỢNG THÁNH
“Tôi đã hoàn thành nhiệm vụ của mình... Và chính vì thế, tôi không thể ở
lại trong làng, tôi gia nhập du kích. Vài ngày sau, mẹ tôi bị Gestapo bắt.
Em trai tôi trốn thoát được, nhưng mẹ tôi đã bị bắt. Bà bị tra tấn: chúng
muốn bà chỉ tôi đang ở đâu. Bà ở tù hai năm. Trong hai năm, mỗi lần bọn
phát xít đi càn, chúng mang bà cùng các bà khác đi theo: chúng sợ mìn do
du kích đặt và luôn buộc các con tin chúng bắt trong dân chúng địa phương
đi trước. Nếu có mìn, những người ấy sẽ bị tan xác trước, trong khi bọn
lính Đức vẫn an toàn. Chúng dùng người làm lá chắn. Trong hai năm, mẹ
tôi ở trong số người đó...
Đã hơn một lần: chúng tôi phục kích và bỗng chúng tôi thấy một nhóm
phụ nữ đi đầu, theo sau là bọn Đức. Các bà đến gần, và một số người trong
chúng tôi nhận ra mẹ mình. Kinh khủng hơn cả, là chờ người chỉ huy ra
lệnh bắn. Mọi người khiếp đảm chờ giây phút ấy, vì một người thì thầm:
“Mẹ mình kia...”, một người khác: “Kìa, em gái mình...”, trong khi người
thứ ba không nhìn thấy con mình... Mẹ tôi luôn trùm một chiếc khăn trắng
trên đầu. Bà cao lớn và bao giờ chúng tôi cũng nhận ra bà trước tiên. Tôi
chưa kịp chú ý đến bà, thì đã có người truyền lại: “Mẹ cô kia.” Có lệnh bắn,
chúng tôi nổ súng. Chính tôi không biết tôi bắn vào đâu, tôi chỉ có một ý
nghĩ trong đầu: đừng có mất dấu chiếc khăn trùm trắng - bà còn sống
không, bà có ngã xuống không? Chiếc khăn trùm trắng... Mọi người tản ra,
lăn ra đất, tôi không biết mẹ có bị giết không. Trong suốt hai ngày có khi
còn dài hơn, tôi như người chết, cho đến lúc các liên lạc viên của chúng ta
từ làng trở về và cho tôi biết mẹ tôi còn sống. Chỉ đến lúc đó tôi mới thở lại
được. Và cứ thế cho đến lần tiếp sau. Ngày nay, tôi tưởng tôi không chịu
đựng được cảnh đó... Nhưng tôi căm thù bọn Đức, căm thù giữ vững cho
tôi. Mối căm thù của tôi! Cho đến hôm nay trong tai tôi vẫn còn vẳng tiếng
kêu của đứa bé chúng ném xuống giếng. Cô có bao giờ nghe một tiếng kêu
như thế. Đứa bé rơi vào khoảng không và kêu lên, nó kêu lên như nó đã
nằm dưới mặt đất rồi. Một tiếng kêu dưới mồ. Không phải của trẻ con,
cũng không phải của con người... Và nhìn thấy một cậu trai trẻ bị xẻ đôi
