chúng tôi: “Không thể thế được, mình sắp chết ư?”... Và thế là hết...” (M.N.
Vassilevska, chiến sĩ liên lạc)
Có thể nghĩ rằng chỉ những người kỳ lạ hay không bình thường mới có
thể chịu đựng những thử thách ấy, nhưng không, đấy là những cô gái mới
hôm trước còn là học trò, sinh viên chưa bao giờ rời khỏi nhà. Họ đã làm
thế nào? Thế nào?
Tôi có nhiều câu hỏi. Tôi nóng lòng muốn hỏi, nhưng tôi sợ làm phiền
họ, khi họ đang tự lắng nghe.
NHỮNG LỜI THỀ VÀ NHỮNG LỜI CẦU KHẤN
“Tôi muốn nói! Nói! Nói tất cả những gì có trong tim. Cuối cùng, người
ta đã thật lòng muốn nghe chúng tôi. Biết. Chúng tôi đã im lặng suốt bao
nhiêu năm, ngay cả ở nhà mình. Suốt nhiều chục năm. Năm đầu tiên, khi
trở về từ chiến tranh, tôi nói, tôi nói nhưng chẳng ai lắng nghe. Chẳng ai
hiểu tôi. Vậy nên tôi đã câm lặng...
“Thật hay là cô còn trẻ. Cô có thể là con gái tôi. Tôi đã già. Tôi nhìn thế
giới và tôi nói lời vĩnh biệt, tôi biết đây có thể là lần cuối cùng tôi ngắm
nhìn tất cả những cái đó. Tim tôi yếu. Tôi đã bị một cơn nhồi máu cơ tim.
Nhưng cô, cô trẻ... Hãy lắng nghe tôi. Dẫu cô có không hiểu thì ít ra cô
cũng có thể khóc cùng tôi...
Tôi rất trẻ. Tôi có một ý thức... tuyệt đối... trẻ con... Thậm chí tôi không
thể nhớ hết tất cả cái đó...
Trong gia đình chúng tôi có tám người con, bốn người đầu tiên đều là
con gái, và tôi là chị cả. Chiến tranh đang mở rộng, bọn Đức đã đến ngoại ô
Moskva... Một hôm bố đi làm về, nước mắt lưng tròng: “Ngày trước bố
mừng vì có các con gái trước. Các cô con gái để mà gả chồng. Nhưng bây
giờ, mỗi gia đình đều có một ai đó ra trận, mà nhà ta chẳng có ai cả. Bố đã
quá già, người ta không nhận bố, còn các con, các con là con gái, và con
trai thì quá bé.”
